Doğu’dan batıya 1928 km, 36 saat

Doğu Ekspresi (Kompartımanlı, Pulman, Örtülü Kuşetli, Yataklı, Yemekli)

Doğu Ekspresi - Demet Argun Güngör

Gâhı eğri gâhı doğru tren yollarının en meşhuru olan Trans Siberian dünyada ne ise, Türkiye’de Doğu Ekspresi’nin yeri de odur denebilir kolayca. Tarihi Haydarpaşa’dan yola çıkıp Doğu’ya giden bu ekspres tren, demiryolu dünyasının duygusu, belgeseli, ruhu, derinliği, atardamarı, hikayesi ve fenomenidir…

 

Doğu Ekspresi - Demet Argun Güngör

İlk durak elbette ki Haydarpaşa Garı. 1908’de İstanbul – Bağdat demiryolu hattının başlangıç istasyonu olarak inşa edilmiş bu gar zaten kelimenin her anlamıyla “büyüleyici” bir başlangıç noktası… TCDD’nin ana istasyonu olan Haydarpaşa’dan, Osmanlı İmparatorluğu’nun son dönemlerinde Bağdat Demiryolu yanında İstanbul-Şam-Medine (Hicaz Demiryolu) seferleri de yapılmaya başlanmış. Devrin Osmanlı padişahı II. Abdülhamit döneminde, 30 Mayıs 1906 tarihinde yapımına başlanmış, 19 Ağustos 1908’de ise tamamlanmış… Bir rivayete göre binanın bulunduğu sahaya III. Selim’in paşalarından Haydar Paşa’nın adı verilmiş… Her gün onlarca trenin kalktığı garda neredeyse 24 saat boyunca sürekli bir hareketlilik, koşturmaca var. 28 Kasım 2010 tarihinde çıkan ağır yangından dolayı çatısı çökmüş ve 4. katı kullanılamaz hale gelmiş olsa da ihtişamından çok da bir şey kaybetmemiş…Doğu Ekspresi - Demet Argun Güngör

Doğu Ekspresi - Demet Argun Güngör

Bugün Doğu Ekspresi denince ilk anda, Doğu’ya yani doğu illerine giden tren şeklinde anlaşılsa da, Doğu Ekspresi ya da diğer adıyla Şark Ekspresi’nin namı çok farklı bir hikayeyle başladı. Aslında ilk ve orijinal ismi Orient Express olan bu tren, yarım düzine ülkeden geçip Avrupa ile İstanbul’u bağlayan ilk ekspres trendi. Avrupa’nın ilk lüks yataklı ekspresiydi. Son durağı Sirkeci Garı olan, Avrupa’dan Türkiye’ye gelen trenin adıydı. 1950’lerin İstanbul’unda elit tabakanın ve pek çok aydının sıkça seyahat ettiği Şark Ekspresi yolcuları çoğunlukla Fransa’ya gitmekteydi. Zira o yılarda en çok hayranlık duyulan ülke Fransa, en çok etkilenilen edebiyat ise Fransız edebiyatıydı. Bu trenin ilk seferleri büyük bir heyecanla karşılandı. Hatta bu seferleri tanıtmak ve reklam yapmak amacıyla Devlet Demiryolları tarafından reklam afişleri bastırıldı… Bu afişlere Sirkeci Garı’nda ya da sahaflarda rastlayabilirsiniz. Yatak ve yemek vagonu olan Şark Ekspresi seferlerinin pek çoğunu neredeyse tamamen dolu bir şekilde gerçekleştirdi, İstanbul’dan Avrupa’ya, Avrupa’dan İstanbul’a çok sayıda insan taşıdı… Bugün ise daha yerli ismi “Doğu” ile birlikte “Doğu” illerimizle İstanbul’un bağını kuruyor.

Doğu Ekspresi - Demet Argun Güngör

Doğu Ekspresi - Demet Argun Güngör Doğu Ekspresi - Demet Argun Güngör

Doğu Ekspresi - Demet Argun Güngör

Doğu Ekspresi - Demet Argun Güngör

Doğu Ekspresi - Demet Argun Güngör
Eskişehir Ankara arasında eğer açık havaya denk geldiyseniz gün batımını büyük bir keyifle izleme şansını yakalayabilirsiniz.
Doğu Ekspresi - Demet Argun Güngör
Kars,Selim,Sarıkamış,Topdağ,Karaurgan,Süngütaşı,Horasan,Köprüköy,Hasankale ,Uzunahmet,Erzurum,Palandöken,Ilıca(Erzm.),Kandilli,Aşkale,Karasu,Erbaş,Çadırkaya,Mercan,Demirkapı,Tanyeri,Erzincan,Alp,Kemah,Eriç,Yahşiler,Güllübağ,İliç,Bağıştaş,Pingan,Çaltı,Divriği,Demirdağ,Cürek,Göcentaşı,Güneş,Avşar,Çetinkaya,Kangal,Karagöl,Eskiköy,Tecer,Ulaş,Bostankaya,Sivas,Yapı,Bedirli,Hanlı,Gücük,Şarkışla,Yeniçubuk,Karaözü,Sarıoğlan,Kayseri,Boğazköprü,Fehimli,Yenifakılı,Sarıkent,Şefaatlı,Yerköy,Çerikli,Kırıkkale,Irmak,Kılıçlar,Elmadağ,Lalabel,Kayaş,Ankara,Sincan,Malıköy,Polatlı,Biçer,Yunusemre,Beylikova,Alpu,Eskişehir,Bozüyük,Karaköy,Bilecik,Vezirhan,Sarmaşık,Osmaneli,Mekece,Pamukova(Sak.),Ali,Fuatpaşa,Doğançay,Arifiye,İzmit,Derince,Hereke,Gebze,Pendik,Bostancı,İstanbul (Söğütlüçeşme)
İstanbul (Haydarpaşa)
Doğu Ekspresi - Demet Argun Güngör
Sivas Erzincan arası yolculuğun belki de en heyecanlı kısmı. Fırat’ın ana kollarında birisi olan Murat Çayı ile dans eden raylar nedeni ile nehrin bir sağında bir solunda seyrediyorsunuz. Geçtiğiniz onlarca köprü tünel ise bu dansın en keyifli bölümü. Derin sarp vadinin ortasına döşenmiş raylar sizi en vahşi coğrafyanın tam ortasına doğru heyecanla ilerletirken, açık bir cam bulursanız derin vadilerin nemli soğuk rüzgarını sadece yüzünüzde değil vücudunuzun her yerinde hissedeceğinize emin olabilirsiniz.

Haydarpaşa’dan kalkan Doğu Ekspresi şu dönemki rotası Kars’a, 36 saat sonra ulaşıyor. Akla hemen 36 saat yolculuğun nasıl geçeceği sorusu gelebilir. Özellikle tren yolculuğuna aşina olmayanlar için bu soru büyük bir sorun da teşkil edebilir. Ancak “nasıl geçer” sorusunu düşünmenize gerek yok, baştan söyleyelim: “çok güzel geçer…”  Hatta aceleniz yoksa, ki olsa 36 saatlik bir trene binmezdiniz, harika bir görsel şölen eşliğinde keyif dolu bir yolculuğunuz olacak demektir. Marmara, İç Anadolu ve Doğu Anadolu’yu baştan başa geçen Doğu Ekspresi Haydarpaşa’dan hareket ettikten sonra sırasıyla İzmit-Eskişehir-Ankara-Kırıkkale-Kayseri-Sivas-Erzincan-Erzurum’dan geçerek Kars’a ulaşıyor. Yolculuk sırasında 1928 km ray kat ediliyor. Agatha Christie’nin 1933 yılında İstanbul Pera Palas Otel’de yazdığı ve ismini bu trenden alan “Doğu Ekspresi’nde Cinayet” isimli polisiye romanı kadar heyecanlı olmasa da macera dolu bir yolculuk sizi bekliyor.

Doğu Ekspresi - Demet Argun Güngör
Anadolu’da birçok kent için tren hala ulaşım için büyük önem taşıyor. Tren geçen taşra kasabaları sakinleri, öğrenciler, köylüler ekonomik olması nedeni ile ulaşım için trene büyük ilgi gösteriyor. Resmi tatil ve bayramlarda ise eğer sadece gezmek amacı ile trene bindiyseniz bir keyif olmaktan çıkıp yoğunluk nedeni ile eziyete dönüşebiliyor.
Doğu Ekspresi - Demet Argun Güngör
Erzurum Kars arası bu yolculuğun en soğuk kısmı. Vagonların arasında kalan ısıtmasız bölgelerde kapıların iç tarafının donduğunu görebilirsiniz.
Doğu Ekspresi - Demet Argun Güngör

Eğer yolculuğunuzu kışın yaparsanız Ankara’dan Kars’a kadar kar sizi hiç yalnız bırakmayacak. Kış yolculuğunun bir avantajı da tren yaz aylarına göre daha sakin. Soğuk ve kar sizi sakın ürkütmesin, trenin içi oldukça sıcak. Yataklı olarak biletinizi aldıysanız odanızın sıcaklığını da istediğiniz düzeyde tutabilirsiniz.

Doğu Ekspresi - Demet Argun Güngör

Doğu Ekspresi - Demet Argun Güngör

Haydarpaşa Ankara arasında elektrikli lokomotif ile seyahat ettiğimiz için hızımız bir miktar daha yüksek. Ankara’da elektrikli lokomotifin yerine gelen mazotlu lokomotif trene nostaljik bir hava vermekte.

Doğu Ekspresi - Demet Argun Güngör

Doğu Ekspresi - Demet Argun Güngör
Sivas bölgesinden çıkartılan madenler ekonomik olması nedeni ile tren ile taşınıyor.
Doğu Ekspresi - Demet Argun Güngör
Köylerinden her gün 2 kez tren geçmiş olsa da tren ve içindeki yolcular yine de köylü çocuklar için ilgi çekici… Doğu Ekspresi köylerinde mola verdiği zaman çocuklarda kızak keyfine mola vererek meraklı gözlerle yolcuları izliyorlar.
Doğu Ekspresi - Demet Argun Güngör
Tren sadece büyük kentlerin garlarında değil, irili ufaklı yüze yakın istasyonda duruyor. Doğu Anadolu Bölgesi’nde bulunan bir çok öğrenci bulundukları köylerde okul olmaması nedeni ile okula Doğu ekspresi ile gidip geliyor, tabi saati denk gelirse… Çeşitli nedenlerle trenin her gün aynı saatte geçmediğini söyleyen öğrenciler, ulaşım konusunda çok fazla seçenekleri olmadığı için treni beklemek zorunda kaldıklarını söylüyorlar.

Doğu Ekspresi - Demet Argun Güngör

 

Yazı: Engin Çakır Fotoğraflar: Aykut Güngör, Engin Çakır

Bu da ilginizi çekebilir
Kapalı
Başa dön tuşu