Aydınlık beyaz bir ışık
Hex : #FFFFFF
RGB : 255, 255, 255
CMYK : 0, 0, 0, 0
Newton tüm reklerin toplamının beyaz olduğunu kanıtlayana kadar, ışığın rengi olarak biliniyordu, bu inanış yıkıldı. Fakat simgesel olarak aydınlığı temsil etmesiyle, hala ışığın rengi sayılabilir nam-ı diğer “masumiyet” rengi…
Belki klasik gelebilir ama (dünya bir toz bulutuydu diyerek) söze varolma düşüncesinden başlamak gerekir kanaatimce. Çünkü tüm renklerin bileşiminden oluşan bir renk en iyi varolmayı simgeler. Evrenin yaratıcısının rengi neredeyse tüm felsefe, din ve inanışlarda beyazdır. Böylece bazen yaşamın başlangıcında bazen de sonunda yer alan bir idealdir beyaz. Yaşamın sonu olan ölüm anı dahi bir geçiş anıdır ve çoğu kişinin zihninde, filmde veya hikayede beyaz olarak betimlenir. Görülenden görülmeyene, diğer bir ifade ile başka yere gidişi simgeler. Beyaz bir geçiş rengidir.
Varlığımızın değişime uğramasının rengi olabilir, düşünün; ölüm ve yeniden doğuş. Renksiz bir renk olan beyaz, olumlu ve gelişebilen dinamik değerleri de hatırlatır bize. Doymamış bir renktir. Temizliğin, iffetin, bekaretin, masumiyetin, barışın, bilgeliğin rengi olarak olumlu yananlamlarını sırtında taşırken; bir yandan da soğuğu, sessizliği, dinginliği ve kısırlığı simgeleyerek ve saydam olarak algılandığında görünmeyen bir renk gibi hayaletlerin, hortlakların, korkunun rengi olarak olumsuz yananlamlar yüklenir.
Her uygarlık ve millet beyazı farklı yorumluyor aslında. Beyaz hakkında çok ilginç detaylar saklı dünyanın dört bir köşesinde… Mısır uygarlığında beyaz, zenginliğin ve mutluluğun simgesi olarak biliniyor. Siyahi Afrika’da ise, ölülerin rengi… Aynı zamanda ölüleri uzaklaştırmaya yarıyor. Genelde “aydınlanma törenlerinde” beyaz renk, törenin ilk aşamasının, yani ölümle savaşmanın rengi olarak kullanılıyor.
İlgi duyanlar bilirler; Vatikan bayrağındaki beyaz renk, tanrının yeryüzünün tek hakimi olmasına gönderme yapar. Hindistan’da cenaze merasimlerinin vazgeçilmez rengi olan beyaz, Asya’nın birçok ülkesinde yine cenaze törenlerindeki çelenklerin rengidir. Hıristiyanlıkta, ölen çocuklara toprağa verilmeden önce beyaz giydirilir. Giysiler de beyaz çiçeklerle doludur.
Beyaz aynı zamanda tamamlanmamışlığın göstergesi. Birleştirici ve bütünleyici özelliğiyle, tüm ışınları yansıtan tek renk. Tüm renkleri barındırdığı gibi, tüm karışımlara da elverişli… Ressamların üzerinde çalıştığı tualin vazgeçilmezi olması da, bu her türlü karışıma açık ve onları en iyi şekilde yansıtabilme özelliğinden ileri gelir.
Türkçe’de hiç olumsuz yananlam yüklenilmeden kullanılan beyaz renk, “temiz”, “masum”,”namuslu” gibi olumlu çağrışımlar yaparak, daha çok “ak” sözcüğüyle veriliyor: iffetli, namuslu anlamında kullanılan “alnı açık, yüzü ak” gibi deyimlerin yanı sıra, birinin suçsuz olduğu yargısına varmak için kullanılan”aklamak”, bir dava sonunda temize çıkmak anlamında kullanılan “aklanmak” örneklerinde olduğu gibi. Parlaklığın ve ışığın simgesi olarak İslam’da “iyi” görülen beyaz, çoğunlukla tedavi edici simgeler yüklenmiş. Hastanelerin duvarları genellikle beyaz mesela. Doktor, hemşire ve hastabakıcıların kıyafetlerinin beyaz olması, temizlik ve sağlık koruma ile ilintili olduğu kadar beyazın rahatlatıcı ve iyileştirici özelliğinden de kaynaklanıyor. Renginden dolayı süte de tedavi edici, onarıcı özellikler yüklenir ya da…
Polonyalı sinema yönetmeni Krzysztof Kieslowski’nin yaptığı efsane film serisi Üç Renk Üçlemesi’nin “Beyaz”ından bahsetmeden geçmemek gerekir beyazı anlatırken. Maviden sonra üçlemenin ikinci filmi olan Üç Renk: Beyaz, Fransız devriminin ideallerinden olan toplumsal eşitliği konu eder. Bu açıdan beyaz, bilinen anlamlarından başka bir anlam kazanmıştı.
Beyaz Şiir
O siyahtı.
Kurşuna dizenler beyaz
ürkerek gökyüzüne
uçusan kuşlar
bembeyaz.
Sunay Akın
