Bruksizmin sebepleri ve tedavisi
Bruksizm, çiğneme kaslarının gün içinde veya gece uykuda, çiğneme yapılmadığı halde kasılı kalması (diş sıkma) ya da ritmik olarak kasılıp gevşemesi (diş gıcırdatma) durumlarına verilen isim. Bruksizm; çene eklemi ağrıları, kas ağrıları, var olan protetik ve konservatif restorasyonların kırılması, dişeti çekilmesi, kole defektleri (dişeti seviyesinde kama şeklinde aşınmalar), dişlerin aşınması ve buna bağlı olarak dikey yüz yüksekliğinin azalması gibi semptomlarla ilişkilendirilebilir.
Bruksizm toplumun çok büyük bir yüzdesini farklı şiddetlerde etkiler. Süt dişlerinden daimi dişlere geçme döneminde çocuklarda da ilerleyen yaşlarda da görülebilir. Alt ve üst çeneler arasında uyumsuz diş ilişkisi, çenelerin birbirleriyle olan ilişkisi dikkate alınmadan yapılmış diş tedavileri, stres, ilaç yan etkileri, sistemik hastalıklar (bağırsak parazitleri, beslenme yetersizliği, alerji vb.), uyku bozuklukları bruksizme sebep olan faktörlerden bazıları…
Bruksizm tedavisinde ilk aşama mümkünse sebebi ortadan kaldırmak… Alt ve üst çeneler arasındaki ilişkinin ortodontik tedaviyle ya da gerekliyse protetik uygulamalarla restore edilmesi tedavinin ilk aşaması. Gece plakları; diş sıkma ya da gıcırdatma esnasında çene eklemine ve dişlere gelen basıncı azaltmak ve uzun vadede bu kötü alışkanlığın bırakılmasına yardımcı olmak amacıyla kullanılır.
Bruksizm tedavisi için uygulanan diğer bir etkili tedavi yöntemi de botulinum toksin (botoks) uygulaması… Botoks denince aklımıza hep estetik uygulamalar gelse de modern tıpta çeşitli hastalıkların tedavisinde çok daha önce kullanılmaya başlandı. Botoks; ‘botulinum toxin’ kelimesinden kısaltılmış, özünü bir bakterinin oluşturduğu proteindir.
Botoks uygulamasında, çiğneme kaslarının belirli bölgelerine hastalığın şiddetine ve durumuna göre belirli dozlarda uygulanan botoks, aşırı gelişmiş olan çiğneme kasların gücünü geçici süreyle azaltır. Böylece hastaların istemsiz olarak yaptığı sıkma ve gıcırdatma hareketini sağlayan kas iletisi hafifler. Bu uygulamadan sonra hastaların çene hareketleri ve çiğneme hareketleri değişmez. Botoksun etki ettiği süre zarfında kişi kasını aşırı işleve maruz bırakmadığı için hipertrofi (aşırı güçlenme hali) azalır, normal kas gücüne gelir. Böylece hasta tek seans botoks uygulamasının bile kalıcı faydasını görebilir. Bruksizmin şiddetine bağlı olarak botoks uygulaması belirli yıl aralıklarında tekrarlanabilir.
Bruksizm, tedavisi yapılmadığı takdirde uzun vadede çene ekleminde ve dişlerde çok yıkıcı etkileri olan bir durum… Erken teşhis ve tedavisiyle bu yıkımın önüne geçilebilir!
