Cumalıkızık

Köyde birçok çeşme, döneminin en güzel örneklerinden olan ahşap kalem işleri ile bezeli bir cami ve kubbeli bir hamam bulunuyor. 1981’de Anıtlar Yüksek Kurulu kararıyla koruma altına alınarak Kentsel ve Doğal Sit Alanı ilan edilen köy 3 anıtsal yapı ve 176 sivil mimari örneğine sahip. Bunların yanı sıra ise köyün meydanında 2 anıtsal çınar var. 700 yıllık Koca Cami, evlenme törenleri ve bayramlarda kullanılan tarihi hamam, sanat evi, 1992’de hizmete açılan, köyün geçmişine ait 18. yüzyıldan kalma gündelik ev eşyalarının sergilendiği Cumalıkızık Etnografya Müzesi ve UNESCO Evi mutlaka görülmesi gereken yerlerin başında geliyor.

Kuşaktan kuşağa aktarılan efsanelere göre Tokat civarında yaşamakta olan Oğuz boylarından Kızıklar, Karakeçili aşiretinin bulunduğu bölgelere göç ederek Ertuğrul Gazi’den yerleşmek için yurt isterlermiş. Ancak Karakeçili aşireti, Kızıklar’ın bu isteğine karşı çıkmış… Bunun üzerine Ertuğrul Gazi, düşmanlıklar doğmaması için Kızıklar’a, Uludağ’ın o zamanki adıyla Keşiş Dağı’nın kuzey eteklerinde yer göstermiş. İki Oğuz boyu arasındaki dostluğu sağlamak için de, Kızık boyu beyinin 7 oğlunu Karakeçili aşiretinden 7 güzel kızla evlendirmiş. Kızık beyinin 7 oğlundan Cumali Bey, ailesi ve yakınlarıyla günümüzdeki Cumalıkızık’ta, Fethi Bey Fethiyekızık’ta (Fidyekızık), Hamlı Bey Hamamlıkızık’ta, Dal Bey Dallıkızık’ta, Bayındır Bey de Bayındırlıkızık’ta yurt kurmuşlar. Derekızık ile Değirmenlikızık’ın kimler tarafından kurulduğu ise söylencede yer almıyor.

Cumalıkızık’ın isminin nereden geldiğine dair diğer bir rivayete göre ise; Kızık köylerindeki köylülerin eskiden Cuma namazı için toplandığı yer Cumalıkızık’tı. Bir başka söylence de, Osman Bey’in köyün kurulduğu günün cuma günü olması sebebiyle bu köye “Cumalıkızık” adını vermiş olduğudur. Köyün ismiyle ilgili bir başka rivayet daha var. Anlatılanlara göre Uludağ’ın kuzeyindeki dik yamaçlar ve vadiler arasında kalan köylere konumları nedeniyle “kızık” köyleri denirmiş. Bu kızık köylerinden dere kıyısında kurulana Derekızık, değirmeni olana Değirmenlikızık, hamamı olana Hamamlıkızık gibi isimler verilmiş. Cumalıkızık’a ise köyde Cuma Namazı kılınan bir cami olması nedeniyle bu isim verilmiş.

Cumalıkızık hakkında daha fazla bilgi almak için tıklayın