Dergi Bursa / Ocak - Şubat 2018 / Sayı 47

53 Heykelin kaidesinin taşları Armutlu’dan getirilmişti. İsmet İnönü’yü Batı Cephesi Komutanı giysisiyle sembolize eden heykel, 1981 yılına kadar İskele Meydanı’nda bulunurken, daha sonra Mütareke Evi’nin güneyindeki alanda düzenlenen park içinde, dikdörtgen kaide üzerine yerleştirildi. Dönemin gazetelerinde Mudanya’da düzenlenen yarışma ve İnönü anıtıyla ilgili haberler, geniş yer bulmuştu. Türkiye’nin ilk kadın heykeltıraşı olarak efsaneleşen Sabiha Bengütaş’ın adı Bursa’da, Batı Cephesi Komutanı giysisiyle Mudanya Mütarekesi’ni sembolize eden İsmet İnönü heykelinden oluşan anıtla hala yaşıyor. ******* “İtalya’nın harp içinde olması dolayısı ile baş gösteren çeşitli zorluklara rağmen Bayan Sabiha Bengütaş, eserlerini hazırlamaya devam etmiş ve bundan altı ay kadar evvel heykeli bitirmiştir. Heykel 3 metre boyundadır. Ve İnönü’yü askeri üniforma ile göstermektedir. Tamamen Bronzdan yapılan abide, İtalya’da harbin sona ermiş olmasına rağmen taşıt bulunamadığından memleketimize derhal getirilememiştir. Amerikan Deniz makamlarının büyük bir nezaket eseri olarak bundan birkaç ay evvel İstanbul’u ziyarete gelen Missouri zırhlısının refakatindeki Providence kruvazörü, Napoli’den geçerken Bayan Sabiha Bengütaş’ın heykelini de almış İstanbul’a getirmiştir.” ******* “Abidenin hali hazırda Mudanya’da montajı yapılmaktadır ve muhtemel olarak önümüzdeki ağustos ayının 5’inde büyük bir törenle açılacaktır. Bayan Sabiha Bengütaş, abidenin açılış töreninde bulunmak üzere Mudanya’ya gidecek ve bundan sonra tekrar İtalya’ya dönerek, Bursa için aynı müsabaka gereğince hazırlamakta olduğu Atatürk heykelinin çalışmalarına devam edecektir. Atatürk abidesi dünyanın en kıymetli mermeri olan Karara mermeriyle hazırlanmaktadır. Boyu 3 metre olan bu heykel bitmek üzeredir. Gerek Mudanya’daki İnönü abidesi gerekse Bursa’daki Atatürk abidesi yeryüzünde ilk defa bir kadın tarafından hazırlanan anıtlar olacaktır.” (Ankara gazetesi, 17 Temmuz 1946). ****** “Heykeltıraşa, on sene evvel iki heykel sipariş etmişler. Bunlardan birisi Ankara Yedek Subay Okulu önüne konacak olan Atatürk heykeli, diğeri ise Mudanya da bir İsmet İnönü heykeli imiş. Atatürk heykeli mermerden, İnönü heykeli ise tunçtan yapılmıştır. Sanatkâr tunç heykeli İtalya’da döktürtmüş. Mermeri ise şimali İtalya’da mermeriyle meşhur olan Karara’dan getirtmiştir. Heykellerin ikisi kırk iki bin liraya yaptırıldığı halde sanatkâr henüz bu parayı almamıştır. Üstelik bütün masrafları kendi cebinden ödemiştir. Bir müddet evvel Mudanya’da İnönü heykelinin küşat resmi yapılmış, fakat Sabiha Bengütaş bu törene davet bile edilmemiş. Kendisi bu hikâyeyi anlatırken, çok asabi idi. Artık bundan sonra hiçbir siparişi kabul etmeyeceğini ve ancak kendi keyfi için çalışacağını ilave etti. Doğrusu çok sabırlı imiş… Ben olsam heykele haciz koyardım. Arkadaşım yakında Ankara’daki evinde eserlerini göstermek üzere bir toplantı yapacağını söyledi. Herhalde memleket dışında kazandığı muvaffakiyet ve alkışı burada da toplayacağına şüphe etmiyorum.” (Vatan gazetesi, A.E. Yalman - 21.11.1948). ****** Yerel gazeteler “Dünyada ilk defa bir kadın tarafından hazırlanan anıt...” “İnönü heykeli yakında Mudanya’da açılacak.” “İtalya’da harp içinde türlü güçlüklere rağmen tamamlanan heykeli yurda bir kruvazör getirdi.” “Birkaç seneden beri İtalya’da bulunan memleketimizin tanınmış kadın sanatkârlarından Heykeltraş Sabiha Bengütaş bir müddetten beri şehrimizde bulunmaktadır.” “Bayan Sabiha Bengütaş, Mudanya mütarekesi’ne izafeten, Mudanya’da dikilmek üzere Hayri İpar’ın teşebbüsüyle yapılması kararlaştırılan İnönü heykelinin müsabakasını bundan altı sene evvel kazanmış bulunmaktaydı. Sanatkâr, heykelin maketini Ankara’da hazırladıktan sonra Roma’ya gitmiş ve çalışmalarına başlamıştır.” Kaynak: Güney Özkılınç arşivi quite furious when telling us this story. She added that she will no longer accept any orders and shall work only for herself. Indeed, she is quite patient… If I were in her place, I would impound the statue. My friend told me that she will arrange a meeting at her home in Ankara to display her works. I have no doubts that she will gain the success and acclamation that she recived abroad.” (Vatan newspaper, A.E. Yalman - 21.11.1948). ****** Local newspapers “The first monument in the world made by a woman...” “İnönü statue will be opened in Mudanya.” “The statue that was completed in war torn Italy despite many difficulties was brought over to our country by a battle cruiser.” “The renowned sculptor Sabiha Bengütaş who was in Italy since several years shall be in our city for some time.” “Miss Sabiha Bengütaş had won the Inönü sculpture competition that was opened with the efforts of Hayri Ipar to be erected in Mudanya in honor of the Mudanya Armistice six years ago. The artist prepared the model for the statue in Ankara after which she went to Rome and started working on it.” Source: Güney Özkılınç archive