Endoskopide anestezistin varlığı
Sindirim sistemi ve solunum sistemi muayenesi ve hastalıklarının tedavisinde, endoskopi günümüzde altın standarttır. Mide endoskopisine Gastroskopi, bağırsak endoskopisine Kolonoskopi, solunum sistemi endoskopisine ise Bronkoskopi denir. Ancak işlemin ağrılı oluşu, hastalar tarafından ürkütücü olarak algılanması uygulamayı zorlaştırır. Bu zorlukları ortadan kaldırmak için de artık günümüzde bu işlemler anestezist eşliğinde sedoanaljezi ile yapılır. Sedoanaljezi, hastaya hem sedasyon hem de analjezinin uygulanması anlamına gelir.
Sedasyon, uyanıklıktan tamamen şuur kaybına kadar değişen bilinç durumudur ve 3 çeşittir. Minimal sedasyonda hasta sesli komutlara yanıt verebilir, dolaşım ve solunum sistemi üzerinde herhangi bir etki görülmez. Orta sedasyonda sesli komutlara yanıt minimaldir veya hafif dokunma gerektirir. Dolaşım ve solunum sistemi hafif depresedir ancak müdahale gerektirmez. Derin sedasyonda ise hasta sesli uyarana veya dokunmaya yanıt vermez, ancak ağrılı uyaranlarla zayıf olarak yanıt alınabilir. Bu hastalar hava yolu açıklığı açısından yardıma ihtiyaç duyarlar ve oksijen uygulaması gerekir.
Analjezi ise bir ağrı kesici ile hastanın ağrısının ortadan kaldırılmasıdır. Sedoanaljezi uygulamasında hasta güvenliği ön plandadır. Hastanın anksiyetesi (endişesi) minimal düzeye iner veya sıfırdır. İşlem sırasında hastanın hareketsiz kalması, kaliteli uyku, kaliteli uyanma, yan etkilerinin olmaması ve işlem sonrası taburculuk süresinin uzamaması diğer sağladığı avantajlardır. Bu amaçla hastaya en iyi sedatif ve analjezik ilaç kullanılır. Bu işlem boyunca hastanın başta solunum ve dolaşım sistemi olmak üzere tüm sistemleri monitör eşliğinde anestezist tarafından takip edilir, olası anormal durumlarda yine anestezist tarafından müdahale edilir. Yani konunun ehli olan anestezist eşliğinde hasta güvenliği sağlanır. İşlem sırasında hastanın hareketsiz kalması bu işlemin sağladığı en önemli avantajdır. Endoskopi yapan doktorun hareketsiz hastada işlemi daha rahat yapması, görerek tanı koyması ve hareketsiz olan hastadan en uygun ve ideal bir biçimde biopsi alması çok önemlidir.
Sedoanaljezi işleminde seçilecek ilaç, doz ve uygulama yöntemine karar verirken “The American Society of Anesthesiologists (ASA)” skalası kullanılmaktadır. ASA’ya göre, ağrılı işlemlerin çoğu orta düzey sedasyon ve analjezi sağlanarak gerçekleşir. Ancak, hastanın genel durumu, monitörizasyon şartları ve personelin deneyimine bağlı olarak bu yelpaze minimal sedasyondan derin sedasyona kadar değişir. Bu işlemlerin yapılacağı alanların donanımı, ekip ve ekipmanı özellik arz ettiği gibi endoskopi ünitesi düzeneği, temizliği, korunması, bakımı da aynı şekilde özellik arz eder. Endoskopi işlemlerinde, endoskopi yapan doktoru asiste edecek endoskopi hemşiresi de bu konuda eğitimli olmalıdır. Anestezist tarafından sistemik muayene ve geniş çaplı anamnez ile kronik hastalıkların varlığı ve kullanılan ilaçlar belirlenmelidir. Solunum sistemi ve kardiyak (kalp) değerlendirme, özellikle 70 yaşını aşan hastalar için büyük önem taşır. Mevcut hastalıklar ve işlem yönünden değerlendirme yapılırken de ASA skalası kullanılabilir.
