Eski bir Anadolu inancının camdaki yansımaları
Göz figürü insanlık tarihi boyunca kötülükleri savan güçlü bir tılsım olarak kabul edildi. Bu gelenek Anadolu’nun 3000 yıl öncesine dayanan cam sanatında ise farklı bir kimlik kazandı. Anadolulu bir cam ustası, göz figürünün gücünü ateşin gücüyle birleştirerek yepyeni bir tılsım yarattı: Nazar Boncuğu…
Nazar inancına; Musevi, Hristiyan ve İslam kültürlerinin yanı sıra Budist ve Hindu toplumlarda da rastlanıyor. Çok eski zamanlardan bu yana insanlar, kötülüklerden korumak istedikleri her şeye nazar boncuğu iliştirdiler. Bindikleri ata hatta evlerinin kapılarına bile… Nazar boncuğu geleneği Anadolu’da hâlâ yaşıyor. Sayıları giderek azalan nazar boncuğu ustalarının hünerli elleriyle biçimlendirdiği ışıltılı göz boncukları, Anadolu’dan dünyanın dört bir yanına yayılıyor.
Nazar boncuğu yapılılırken içine kurşun dökülür. Bunun da iyi şans getirdiği söylenir. Bu değerli kültürel mirasın üretimi ise en çok İzmir’in Kemalpaşa ilçesine bağlı Nazar Köy ve Görece Belediyesi’nde yapılıyor. Sözlükte bakma, bakış, göz atma, fikir, düşünme, dikkat, teveccüh gibi manalara gelen Nazar kelimesi, Arapça’da İsabet-i Ayn, Parapsychology (Parapskoloji) biliminde de Psychokinesis (Psikokinezi) adı veriliyor. Terim olarak ise, bazı insanların cisimlere ve varlıklara bakmak suretiyle maddi ve manevi tesir meydana getirmesi halini ifade ediyor.
Parapsikoloji dilinde “Psikokinezi” denilen nazar, yani göz değmesi bir çeşit büyüleme olarak ifade ediliyor. İnsanın özellikle kıskançlıkla ve kötü niyetle, yani kem gözle bir şeye baktığı zaman daha çabuk zarar verebildiğine inanılıyor. Bu yüzden kişinin beğendiği bir şeye ısrarla bakması halinde ona, “Allah dilemezse hiçbir şey olmaz” anlamına gelen “Maşaallah” veya “Allah’ın bereketi üzerine olsun anlamına gelen “Barekallah” demesi tavsiye ediliyor.
Nazar Arapça bir kelime. Türkçe manası ise “Kötü Göz” demek. Nazar bilimsel olarak da kanıtlanmış. İnsan bünyesinden yayılan zararlı ışınların beyin gücüyle beraber belli bir yere odaklanması sonucu, canlı veya cansız nesneleri olumsuz yönde etkilediği klinik deneylerle konunun uzmanları tarafından açıklanmış durumda.
Yeni doğmuş bebeklere de “nazar değmesin” diye Mavi Boncuk takarlar. Yani Nazar Boncuğu. Bu boncuğu dikkati dağıtsın, bakılan kişiye olan odaklanmayı başka bir yere çevirsin diye takıyorlar. Genelde mavi renkte olan nazar boncuklarının kırmızı, yeşil ve beyaz olanları da var. Ancak en çok tercih edileni mavi… Peki neden mavi? Mavi renk doğada uzaktan ve karşı taraftan en çabuk dikkat çeken renk. Dikkati bu kadar çabuk çektiği için mavi renk polis arabalarının tepe ışıklarında kırmızı rengin yanında yer alır.
Mavi renkte yapılan nazar boncuğunun başka bir özelliği de insanı rahatlatması… Mavi renk, insan psikolojinde huzur veren ve sakinleştirici bir renk olarak bilinir. Hatta mavi renk eğitim verilen mekânlarda kullanırlar. Bu konuda yapılmış birçok araştırma ve çalışma mevcut. Bunlardan bir tanesi de mavinin bu temel özelliğini doğrular nitelikte. Öğrencilerin ders gördükleri mekânların duvarlarını öncelikle kırmızıya boyuyorlar. Ve öğrencilerin tepkilerini ölçüyorlar. Öğrenciler her zamankinden daha hareketli ve davranışlarında uyumsuzluk gösteriyor. Dersliklerin duvarlarını mavi renge boyadıklarında ise ilginç bir değişim yaşanıyor. Aynı öğrenciler bu sefer daha rahat ve sakin davranıyorlar.
Size ve sevdiklerinize nazar değmemesi dileğiyle…
