Güneş ve cilt kanserleri
Son yıllarda cilt kanseri görülme oranlarında belirgin artışlar var. Bunun sebebi olarak, değişen çevresel faktörler ve ozon tabakasındaki hasara bağlı ultraviyole (UV) ışınlarına direk maruz kalınması gösteriliyor.
UV ışınlarının yanı sıra; açık tenlilerde ve ailesinde cilt kanseri öyküsü olanlarda, çok fazla sayıda, değişik şekil ve boyutta beni (nevüs) bulunanlarda, kimyasal maddelere uzun süre maruz kalanlar ve açık havada çalışanlarda, eski yanık zemininde veya uzun süre iyileşmeyen yarası olan kişilerde cilt kanseri görülme oranı yüksektir. 3 çeşit cilt kanseri görülür.
Bazal hücreli kanser
En sık görülen cilt kanseridir. Genelde baş ve boyun bölgesinde güneşe maruz kalan bölgelerde ve ileri yaşlarda görülür. Önce deride kabuklanmayla başlar uzun süre içerisinde kanamalı, üzeri kabuklu bir hal alır. Genelde vücudun başka bölgelerine yayılmaz; bulunduğu yerde yıllar içerisinde büyür.
Yassı hücreli kanser
Bazal hücreli kanserden sonra en sık görülen cilt kanseridir. Genellikle yüzde, kulaklarda ve dudakta çıkar ayrıca uzun süre kapanmayan yara zemininde veya eski yanık izleri üzerinde gelişebilir. Bazal hücreli kansere oranla daha hızlı büyür. Kanamalı ve kabuklu yara şeklindedir. Tedavide gecikilirse başka organlara yayılabilir ve ölümcül seyreder.
Malign melanom
Cilt kanserlerinin en tehlikelisidir. Koyu renkli ben tarzında veya var olan bir bende başlayabilir. Hızlı büyüyen rengi ve şekli değişen, ağrılı, kaşıntılı, düzensiz lezyonlardan şüphelenilmelidir. Geç kalınmış vakalar genelde ölümcül seyreder. Erken teşhis edilirse tedavi şansı vardır.
Cilt kanserinden nasıl korunuruz?
Tüm cilt kanserlerinde en büyük etken güneş ışınlarıdır. Özellikle ultraviyole A, DNA hasarı oluşturarak cilt kanseri oluşumunu tetikler. Bu nedenle en az 30 koruma faktörlü güneş kremi kullanarak bu riski en aza indirebiliriz. Özellikle çocuklarımızın cildi daha hassastır. Çocukluk döneminde su toplamalı güneş yanığı olan insanlarda cilt kanseri görülme oranının arttığı bildiriliyor. Bu nedenle özellikle güneşin en yoğun olduğu 11:00 – 15:00 saatleri arasında güneşten korunmak, cilt kanseri oluşumunu ciddi anlamda azaltır.
Cilt kanserinden korunmak kadar erken teşhis de önemlidir. Vücudumuzda geçmeyen, kabuklanan zaman zaman kanayan bir yaranın olması veya daha önceden olan bir benin şeklinin renginin ve boyutlarını değişmesi; ağrı, kaşıntı gibi belirtilerden bazılarının görüldüğü durumlarda kesinlikle hekime müracaat edilmesi gerekir. Halk arasında, özellikle de kırsal kesimde, bu tür yaralara veya benlere bıçak değmesi durumunda kansere döneceği inancı yaygındır. Oysa bu oldukça yanlıştır ve bu sebepten birçok hasta tedavi şansını kaybeder..
Cilt kanseri tedavisi
Her üç cilt kanseri türünde de esas tedavi şekli cerrahidir. Eğer lezyon küçükse tamamı çıkarılır ve patolojik incelemeye gönderilir. Büyük lezyonlarda önce biyopsi yapılır, patoloji sonucuna göre cerrahi işlem planlanır. Özellikle bazal hücreli ve yassı hücreli kanserler erken tespit edilirse cerrahi ile tamamen tedavi edilebilir. Malign melanom türünde ise cerrahinin yanında kemoterapi ve interferon tedavileri de kullanılır.
