Havadan, sudan, tarihin içinden bir keşif…

Havadan, sudan, tarihin içinden bir keşif…

Havadan, sudan, tarihin içinden bir keşif… Şubat 2014’te “yılın en önemli 10 keşfi” listesine adını yazdıran, tüm dünyanın ilgisini çeken bir keşif…

Geçtiğimiz yıllarda Bursa’dan tüm dünyayı yakından ilgilendiren bir keşif gerçekleşti. Tarihi ve kültürel mirası havadan fotoğraflarken ortaya çıkan bazilika, kentin başarılar ve ilklerle dolu tarihine bir satır daha ekledi.

Şubat 2014’te Bursa, “yılın en önemli 10 keşfi” listesine adını yazdırdı. Kentin listeye 7. sıradan girmesini sağlayan keşif, İznik Gölü’nde bulunan batık bir bazilikaydı. İznik’in tarihi ve kültürel değerini katlayan, Bursa’ya bir sualtı müzesi kazandıran bazilika göl kıyısının 20 metre açığında, yaklaşık 2 metre derinlikte bulundu. Yaklaşık 1600 yıl önce Romalı bir asker tarafından genç yaşta öldürülen Neophytos için yaptırıldığı biliniyor. Aziz Neophytos adına inşa edildiği ve 740’taki depremle birlikte sulara gömüldüğü tahmin ediliyor. Mezarlarından birinin kapağının açık olması ise Aziz Neophytos’un naaşının, büyük depremin ardından yine İznik içinde başka bir kiliseye taşındığını kanıtlıyor. Amerika Arkeoloji Enstitüsü’nün yayınladığı, alanında dünya çapında bir otorite kabul edilen Archaeology Dergisi tarafından yılın, dünya çapındaki en önemli 10 keşfinden biri olarak gösterilen bazilika, yüzlerce yıl boyunca hep oradaydı. Burada yaşayanlar da, bölgede çeşitli çalışmalar yapanlar da buralarda tarihi kalıntılar olduğundan haberdardı belki ama bazilikanın gün yüzüne çıkması için kente farklı bir açıdan, “havadan” bakınca mümkün olabildi.

Onca zamandır gölün derinliklerinde insanlarla buluşacağı günü bekleyen bazilika, 2014’te Bursa Büyükşehir Belediyesi’nin “Tarihi Kültürel Mirası Tespit ve Havadan Fotoğraflama Çalışmaları” kapsamında çekilen hava fotoğraflarının arasından göz kırptı. Mevsim nedeniyle sıcaklığın düşük olması da sualtında yaşayan canlıların görüşe engel olmamasını sağlamıştı. Çekilen hava fotoğraflarındaki bu detay, Aykut Güngör’ün objektifinden kaçmadığı gibi önce tüm Bursa’ya daha sonra ise tüm dünyaya yansıdı. Bölgenin havadan fotoğraflandığı bu an sualtı arkeolojisi adına yaşanan en önemli gelişmelerden biriydi. Fotoğraflarda tespit edilen şeyin sıradan olmadığı fark edilince fotoğraflar, bu bölgede daha önce yıllar boyu yoğun çalışmalar yapan Uludağ Üniversitesi öğretim görevlisi, uzman arkeolog Bedri Yalman’a gönderildi. Yapılan değerlendirmelerin ardından fotoğraflardaki bazilikanın uzun zamandır aranan ancak bugüne dek yeri tespit edilememiş iki kiliseden biri olduğu ortaya çıktı. Önce yerel basın daha sonra da ulusal basın aracılığıyla haber bir anda tüm dünyaya yayıldı.

Herkes tarafından bir anda büyük ilgi gören bölge için hemen bir proje çalışması başlatıldı ve Bursa’nın ilk sualtı müzesi için adımlar atıldı. Hatta haberi duyup gelen halk için her ayın belirli günlerinde halk günü düzenlendi. Kapalı kapılar ardında olan biteni merak edenlerin soruları yanıtlanarak, bu tüm dünyanın yakından ilgilendiği büyük gelişme hakkında bilgi verildi.

A discovery through air, water and history…

 In recent years, a discovery took place in Bursa which concerns the entire world. The basilica which was discovered while picturing the historical and cultural heritage from the air, added another finding to the history of the city which is full of successes and firsts.

 In 2014 February, Bursa entered the list of, “10 most important discoveries of the year”. The discovery that placed the city in the list from the 7th row was a sunken basilica discovered at İznik Lake. The basilica that enhanced the historical and cultural values of İznik and gave it an underwater museum was discovered 20 meters away from the lake shore at a depth of 2 meters. It is known to have been built approximately 1600 years ago for Neophytos  who was killed by a Roman soldier. It is assumed that the basilica has been built in the name of Saint Neophytos and sank under water as a result of the earthquake in 740. The fac tthat one of the graves has been left open proves that Saint Neophytos’ corpse was taken to another church in İznik following the earthquake. The basilica that was indicated as one of the 10 most important discoveries of the year by the Archeology Magazine, a publication of American Archeology Institute which is a worldwide accepted authority has been there for centuries. All citizens living in this area as well as those who were carrying out studies in the region were aware that there were historical ruins in the region but the basilica could be unearthed only when the area was viewed from a different perspective, from the air.

The basilica that was waiting underwater for the day it finally would meet its visitors winked through the pictures taken within the scope of “Cultural Historical Heritage Detection and Aerial Photography Studies” carried out by the Bursa Municipality. The fact that the weather was cold due to the season also prevented the animals living underwater from covering up the basilica. This detail in the aerial shots soon went viral since it was missed by neither the objectives of photographer Aykut Güngör nor the rest of the world. The moment that the basilica was photographed from the air was one of the most important findings of underwater archeology. Once it was realized that what has been spotted in the photos is not ordinary, , photos were sent to Bedri Yalman, an expert archeologist who is also a lecturer at Uludağ University. It was realized after the evaluations that the basilica in the photographs is one of the two churches that has been searched for years to no avail. The news went viral worldwide first through the local press and then via the international press.

A Project was started for the area which attracted the interest of many and first steps have been taken for the first underwater museum of Bursa. Indeed, a public day was organized on certain days of the month for people who came with great interest. Information was provided regarding this development which attracted worldwide attention and the questions of curious citizens who wanted to know the stories behind sealed doors were answered.