Kenti “şehir” yapan ruhudur

“Çoğu insan şehirde yaşar ve ömrünü tüketir. Şehre ne bir iz bırakabilir, ne de bir ışıltı… Şehrin ruhuna yakın duramaz. Çünkü o sırlarını ve görkemini herkese açmaz. Onun gizlerine ulaşabilmek, fısıltılarını duymak ancak ruh derinliği ile olabilir. Şehrin gerçek sakinleri iz bırakır yaşadıkları yere. Nasıl ki anlatımlarıyla Victor Hugo Paris’e, Charles Dickens Londra’ya iz bıraktıysa; her şehrin iz bırakanları vardır. Şehri yaşamış ve onu anlamış olanlar bunu başarabilir. Fotoğrafçılar, ressamlar, şairler, yazarlar veya müzisyenler… Hepsi aynı sevdayla yaşarlar “tanıdıkları” şehirlerinde. Nasıl ki Ahmet Hamdi Tanpınar “Bursa’da Zaman” şiiri ile Bursa’yı anlattıysa; “Huzur” isimli romanında İstanbul’u, başka bir şehri, yaşatmıştır belleğimizde. Ya da “Beş Şehir”de beş ayrı şehri; Erzurum, Konya, Bursa, Ankara ve yine İstanbul’u… Çağımız şehirleri birbirinden ayıran ve farklılık yaratan güzellikleri bir bir yok etse de her şehir başka yaşar anını. Dostoyevski St.Petersburg’u yaşamıştır, Kafka Prag’ı…

Konstantinos Kavafis’in şiirinde anlatılanlar gibi;

“Bir başka ülkeye, bir başka denize giderim’, dedin
‘bundan daha iyi bir başka şehir bulunur elbet.
Her çabam kaderin olumsuz bir yargısıyla karşı karşıya;
-bir ceset gibi- gömülü kalbim.
Aklım daha ne kadar kalacak bu çorak ülkede?
Yüzümü nereye çevirsem, nereye baksam,
kara yıkıntılarını görüyorum ömrümün,
boşuna bunca yıl tükettiğim bu ülkede.’

Yeni bir ülke bulamazsın, başka bir deniz bulamazsın.
Bu şehir arkandan gelecektir.
Sen gene aynı sokaklarda dolaşacaksın,
aynı mahallede kocayacaksın;
aynı evlerde kır düşecek saçlarına.
Dönüp dolaşıp bu şehre geleceksin sonunda.
Başka bir şey umma-
Ömrünü nasıl tükettiysen burada, bu köşecikte,
öyle tükettin demektir bütün yeryüzünü de.”

Şehirleri sevebilirsiniz, nefret de edebilirsiniz ya da özleyebilir… Bunun sebebi yine şehrin ruhudur. Caddeleri, binaları, ibadet yerleri, doğal güzellikleri, kısaca her şeyi bize şehrin ruhunu verir. Sizin yaşadığınız Bursa ne ise, Bursa odur.