Özel eğitimli çocuklarda ağız ve diş sağlığı

Konuğumuz, geçtiğimiz sene mesleki çalışmalarını İstanbul’dan Bursa’ya taşıyan Diş Hekimi Sevda İşevi… Konumuz ise, özel eğitime ihtiyaç duyan çocukların ağız-diş sağlığı ve tedavileri. Bu alandaki çalışmaların nadir yapılması, aileleri çok zor durumda bırakıyor. Bu konu toplumsal bir eksiklik olarak hepimizin karşısında…  

Ülkemizde özel eğitime ihtiyaç duyan çocukların ağız ve diş sağlığı konusunda neden problemler yaşıyoruz?

Ülkemizde mevcut sağlık sistemi içerisinde gerek devlet kuruluşları gerekse özel teşebbüsler bu çocuklarımızın ağız ve diş sağlığı sorunlarının çözümüne yönelik bir çalışma yapmadıkları için diş hekimliği hizmetlerinden yeterince yararlanamıyorlar. Oysa özel bir ilgi ve tedaviye ihtiyaç duyan bu çocukların acıya tahammülleri normalden daha az. Bu çocuklarımızla iletişim sorunları yaşadığımız için işlemlerimizi çok çabuk ve çok iyi şartlar atında gerçekleştirmemiz gerekiyor. Yani hataya yer yok. Bu da ekip çalışması ve ciddi bir maddi yatırım gerektiriyor.

Özel muayene ve tedavi şartları derken nelerden bahsediyoruz?

Hangi hastamızla ne oranda iletişim kuracağınızı bilmeniz gerekiyor. Hastalara bakarken tecrübe ve yaklaşım çok önemli… Özel muayenelerimizde hasta ve aile konforu açısından daha tenha saatlerde randevu veriyoruz. Tecrübelerimiz aileleri rahatlatıyor. En az risk için ameliyathanede normal muayene şartları hazırlanıyor ki bu da ciddi bir yatırım. Ekip önemli. Anestezi uzmanı dâhil en az beş kişi hastanın hizmetinde oluyor.

Neden bu konu ile ilgileniyorsunuz?

Farklı bir şeyler yapmaktan ekipçe büyük keyif alıyoruz. Özel hastalarımızın tedavisinde ailelerin madden manen ne kadar zorlandıklarını biliyoruz. İlgimizi toplumsal sorumluluk projesi gibi kabul edebilirsiniz. Hastanemizin de desteği ile olabildiğince uygun şartlarda aileleri üzmeden sorunları çözmeye çalışıyoruz. Hastalarımız ve aileleri ile paylaştığımız keyif bizi aile gibi hissettiriyor. Onların gülüşü ve memnuniyeti her şeye değiyor.

Ailelerin size yaklaşımı nasıl?

Başta tedirgin oluyorlar tabi. Diğer hekimlerle başka rahatsızlıklardan ötürü sayısız görüşmelerden ve tedavilerden zaten diş tedavisine sıra gelmiyor. Ama kısa sürede paylaştıklarımız ve anlattıklarımızla soru işaretlerini siliniyor.

Aile ile işbirliği neden çok önemli?

Çocuğa rahatsızlığın teşhisi konulduğu zaman eğer ki aile baştan bilinçlendirilip işbirliği yapılabilirse, koruyucu diş hekimliği teknikleri ile ailelerle periyodik randevulaşarak dişler çürümeden, hiçbir ağrı yaşanmadan ve operasyona gerek kalmadan basit işlemlerle sorunlar halledilebilir. Mesela anneye veya bakıcılara diş bakımı ve koruma eğitimi verilir. Bu çocukların dişlerinin diğer çocuklarla hiçbir farkı yok. Ancak beslenme şekilleri, temizleme problemleri ve kullandıkları ilaçlardan ötürü daha erken sorunlar yaşanıyor. En büyük eksiğimiz koruyucu hekimlik…

Özel çocuklarımızın diş tedavilerini nasıl yapıyorsunuz?

Herkeste olduğu gibi diş sorunları da kişiden kişiye göre farklılık gösteriyor. Hastamızın engelinin durumuna, derecesine, kişiliğine, duygusallığına göre uygulanan tedavi seçenekleri değişiyor. Eğer iletişimde klinik ortamda çok zorlanıyorsak, genel anestezi yöntemine başvuruyoruz. Anestezi doktorumuzla, hastanın doktoruyla ve epikriziyle hangi yöntemi kullanacağımıza karar verip, ameliyathanedeki özel hazırlanmış diş bölümünde, anestezi altında, tüm tedavilerini tek seansta bitiriyoruz. Yani normalde klinikte yaşanan geliş gidişler yaşanmıyor. İşlem sırasında ve sonrasında ağrı söz konusu değil.

Genel anestezi yönteminin çocuğa bir zararı var mı?

Anestezi doktorları hastamızın kullandığı ilaçları göz önüne alarak genel anesteziyi gerçekleştiriyor ama zaten bu hastalarımızın geçirdikleri rahatsızlıkta kullandıkları ilaçlarla etkileşme olmadan uygulanabilecek tek yöntem budur. Epilepsisi olan, alerjisi olan, ilaç kullanımına bağlı sorunları olan, zaman sorunu olan ve diş hekimi fobisi olan birçok hastamızda da genel anestezi yöntemini kullanıyoruz. Hijyen açısından da çok güvenli, psikolojik açıdan da en hasarsız yöntem budur.

Genel anestezi sonrasında hasta nasıl hissediyor?

Hasta yapılan işlemleri zaten hatırlamadığı için ve sonrasında da dile getiremediği ağrılarından kurtulduğu için gayet mutlu uyanıyor. Hastanın uyanış anı bizi en çok mutlu eden kısmı…

Bu çocuklarımızda diş tedavisi neden önemli?

Anlatamadıkları ağrılarından ötürü çocuklarımızın beslenmesi aksıyor. İyi öğütme yapamadıkları için mide ve hazım problemleri yaşıyorlar. Bunları da dillendiremedikleri için huysuz davranışlar sergiliyorlar. Diş tedavileri yapıldıktan sonra daha düzgün ses çıkartıyorlar, salya akmasını kontrol altına alabiliyorlar ve kendilerine güvenleri gerçekten değişiyor. Yaşları ilerledikçe problemler madden ve manen katlanıyor. Anne ve babalardan ricamız, bizlere gelmekten çekinmesinler, özel çocuklarımız bizlerin de çocukları.