Sigara – Koah denklemi
Kronik obstrüktif akciğer hastalığı (KOAH), tam olarak geri dönüşümlü olmayan ilerleyici hava akımı kısıtlanması ile karakterize bir hastalık… Bu hastalık zararlı gaz ve partiküllere, özellikle sigara dumanına karşı oluşan, iltihabi bir süreç sonucu gelişiyor. Bu iltihabi süreç yalnızca akciğerlerle sınırlı kalmıyor ve vücuttaki diğer organları da etkiliyor.
KOAH’da kronik hava yolu daralması, küçük çaptaki solunum yollarında daralma ve akciğer dokusunda yıkıma bağlı olarak gelişiyor. Kronik yangı küçük çaplı solunum yollarındaki yapısal değişikliklere neden oluyor. Tüm bu değişiklikler, hava yollarının nefes verme sırasında açık kalmasını engelliyor. Oluşan bu hava akım kısıtlanması; ucuz, basit, tekrarlanabilir ve uygulanması kolay bir test olan spirometri ile kolaylıkla ölçülebilir.
KOAH’dan sorumlu temel risk faktörleri ise şunlar; tütün dumanı maruziyeti (Aktif veya pasif), mesleki tozlar ve kimyasallar ile iç ortam kirliliği (tezek, odun, diğer organik yakıtlar). Kırk yaş üzeri bir olguda bu bulgulardan herhangi birinin varlığında KOAH düşünülmeli ve spirometrik inceleme yapılmalıdır. Bu bulgular tek başına tanısal olmamakla beraber, birden fazla bulgunun bir arada olması KOAH olasılığını arttırır. Kesin tanı için mutlaka spirometri yapılmalıdır.
KOAH’lı hastalar genellikle nefes darlığı, öksürük ve balgamdan yakınırlar. KOAH, tüm dünya ülkelerinde önemli bir sakatlık ve ölüm nedeni… Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ)’ne göre KOAH, dünyada en yaygın görülen 4. ölüm nedeni ve her yıl 2.7 milyon kişinin ölümüne neden oluyor. 2004 yılında yayınlanan Sağlık Bakanlığı “Ulusal Hastalık Yükü (UHY)” çalışmasına göre, KOAH Türkiye’de 3. ölüm nedeni ve 2010 yılında 40 bin ölüme neden olması bekleniyor. 2009 yılında kapalı alanlarda sigara içimini yasaklayan 4207 sayılı yasanın uygulamaya girmesi KOAH yükünü azaltmada önemli bir gelişme oldu. Hastalık yeterince bilinmiyor, tanı almıyor ve tedavi edilmiyor.
Sigara: Sigara bilinen en önemli KOAH nedeni. Genel anlamda sigara içenlerde KOAH gelişme riski %20 civarında olup, yaşla birlikte bu oranda belirgin artış görülüyor. KOAH’lı hastaların birçoğunda eşlik eden başka risk etkenleri de olmakla birlikte, olguların %70-80’inden ön planda sigaranın sorumlu olduğu düşünülüyor. KOAH gelişiminde; sigaraya başlama yaşı, sigara içme süresi ve günlük içilen sigara sayısı gibi etkenler önemli. KOAH gelişiminin önlenmesindeki en önemli hedef ise, sigara içme oranlarının düşürülmesi… Pasif olarak sigara dumanına maruziyetin de KOAH gelişme riskini, hiç sigara dumanına maruz kalmamış kişilere oranla belirgin olarak arttırdığı biliniyor. KOAH tedavisinde dört temel yaklaşım şu şekilde sıralanabilir: hasta eğitimi, risk etkenlerinin azaltılması, stabil KOAH tedavisi ve alevlenmelerin tedavisi…
Sağlık dolu bir yaşam dileğiyle…
