Sırtüstü yatan özgürlük
Hamak: “İki ağaç veya direk arasına asılarak kurulan, içine yatılarak sallanılabilen, ağ, bez vb.nden yapılmış yatak, ağ yatak” Türk Dil Kurumu
Doğa kelimesi sizin için ne ifade ediyor? Tatil, kumsal, deniz ya da mavi? Gölge, serinlik ya da sessizlik? Çağrışımlarıyla bizi etkileyen bu kelimeleri duymanız dahi gevşemenize yeter de artar… O anda, o günlerde her ne yapıyorsanız bırakıp gitmek gelir içinizden. Bu yazının konusu, sayarak çoğaltabileceğiniz bu kelimelerden birçoğunu içerisinde barındıran “Hamaklar…” Durun nereye gidiyorsunuz? Yazıyı daha okumadınız…
Yaz ile birlikte vaktimizin çoğu dış mekanlarda geçiyor. Kışın stresi ve bunaltıcılığından sonra terasınıza veya bahçenize bir hamak koymak, tüm yorgunluğumuzu unutturabilir. Hamaklar bahçe hayatını sevenler ve keyif almasını bilenler için vazgeçilmezdir. Zaten yazın sıcağını gölgede yatacağınız bir hamakta geçirmek sıcaktan yakınanlar için iyi bir fikir. Malum ki tatil, piknik, mangal partileri, deniz ve yolculuk zamanları da çoktan geldi, geçiyor… Özellikle dinlenmeye büyük katkısı ile sağlığımıza faydalı olan hamaklar, giderek popülerleşiyor. Konutlar ve bahçelerde daha fazla kullanılmaya başlanan hamaklar artık hayatımızın bir parçası…
Hamakları sevmeyen yok gibidir ama herkesin aklında hamak için başka adresler canlanır. Kimisi ağaçların arasında, bol oksijenli bir şekerleme için isteyecektir hamağı, kimisi illa ki deniz ya da göl kıyısı der. Bazıları içinse hamak demek bahçe demektir. En az iki ağacın gölgesinde, yeşillik bir avluda, serin bir uykudan güzel ne olabilir?
Hamağın nereden gelip nereye gittiği konusunda birinci rivayete göre, 800 sene önce eski Kolombiyalı Latin Amerikalılar tarafından ortaya çıkartıldığına inanılıyor. Her ne kadar hamağın kesin kaynağı bilinmese de, yaygın olarak ihtiyaçtan doğduğu düşünülüyor. İspanyol fethinden 200 yıl önce Yucatan’a varan hamak, hem çocuklar hem de yetişkinler için ilkel bir uyuma aracıydı. Her dönemde farklı kültürel ve ekonomik statüdeki insanların hamakta uyuduğu biliniyor. İspanyol fatihler sayesinde Avrupa kültüründe de yer bulan hamak günümüzde tüm dünyada modern bir rahatlama aracı olarak kullanılıyor.
Mayalar hamağın yeni doğanlar için ideal bir uyuma sistemi olduğunu biliyorlardı. Güvenli dizaynının bebeği sarıp ona rahimdeymiş hissini verirken ritmik salınımının yeni doğanları rahatlatıp sakinleştirdiği biliniyor. Yıllar içinde, malzemeler koton ve sentetik madde benzerleriyle geliştirildikçe, bebek hamağının kolik, reflüsü olan, rahat uyuyamayanlar için bir ferahlama sağladığı kanıtlandı. Bebek hamakları ayrıca, prematüre bebeklerin sağlığına faydalı olduğu kadar boğulma ve Ani Ölüm Sendromunun (SID) risklerini, tıpkı doktorların önerdikleri gibi, kritik birinci yıl boyunca bebeklerin sırtüstü uyumalarını sağlayarak azaltmaktadır.
İkinci rivayete göre ise pek çok keyif unsuru gibi hamağın da aslında bir zorunluluktan, açık havada güvenli bir biçimde uyuyabilme ihtiyacından ortaya çıkmış olması. Bu inanışa göre hamak Christoph Colombus tarafından Amerika kıtasından Batı’ya taşınan nesnelerden biri. Zaten sözcük, Haiti’nin eski halklarından olan Arawakanların dilinden, “balık ağı” anlamındaki “hamaco”dan geliyor. Amazon yerlileri, börtü böcekten, yılandan çıyandan, tozdan çamurdan korunabilmek için kullanırmış hamakları. Mayalar balık ağı benzeri malzeme yerine bugünkü tekstilden hamaklara daha çok benzeyen, bir tür dokuma kullanırlarmış. Amerikalı denizcilerin yan yana dizilmiş hamaklardan oluşan koğuşlarda uyuduklarını biliyoruz. Aya giden Apollo mekiğinde de astronotlar boş vakitlerini hamaklarında geçirmişlerdi.
Bugünse yüzlerce çeşit hamak ve hamağın onlarca kullanım alanı var. Özellikle son yıllarda giderek artan portatif hamaklar, bu ekvatoral keyfi nispeten küçük bir çantanın içinde gittiğiniz her yere taşıma olanağı tanıyor. Serin havalar için kendi örtüleri üzerinde olan hamaklar her ne kadar hamağın ana fikrine aykırı gibi görünse de son derece işlevsel. Üretici ve pazarlamacılar evlerine hamak alanların sayısının giderek arttığından söz ediyor. Yani hamak artık iç dekorasyonun da lezzetli bir unsuru. Sayfiye kasabaları ise hamaklar için halen anavatan sayılabilir. Tatil tembelliklerinin devasa hamaklarında dinlenmek, ve belki de uzaktan gelen müzik sesine biraz kulak kabartıp yıldızları seyretmek… Burnunuza hanımeli kokuları… Evet, hamak biraz da güzel bir gece demek. Sefa sürmek deyiminin en anlamlı ifadesi demek. Sahi unutmadan, Mazhar Alanson’un seslendirdiği “bir hamak alıp sallansam” şarkısı mutlu olmanızı sağlayan bir şarkı değil midir?
Hamak nasıl kurulmalıdır?
Tercih edilen asma yöntemi bazı donanımları gerektirir. Bu donamımlar: hamak halkaları, S şeklinde kancalar, sağlam bir ip veya perlondur (dağcılık ipi, perlonları ve karabinalar idealdir ve renk seçenekleri geniştir). Hamak halka kılıfları, ilmek ipliklerinin kopmasını (ki bu durum metal kanca ilmek iplikleri ile direk temas ettiğinde gerçekleşebilir) engellemek için kullanılabilir. Hamağı, her iki ucundan simetrik ve aynı yükseklikte olacak şekilde, iki eşit uzunlukta ip kullanarak asın. Hamak orta kısmından bir miktar çökük durmalıdır ancak bu çöküklük içine yatıldığı zaman rahatsızlık verecek veya yere değmenize neden olacak kadar fazla olmamalıdır.
Hamakla ilgili sektörel notlar
Hamaklar daha çok villalarda, bahçesi ve terası olan konutlarda tercih ediliyor. Hamak sektörünün artan dekorasyon taleplerinin ardından yüzde 15-20 oranında büyümesi bekleniyor. Uzakdoğulu ürünlerin sektörde rekabeti zorlaştırdığı da sektörden gelen haberler arasında. Uzakdoğu kökenli ürünler ucuz ama kalitesiz yapılarıyla dikkat çekiyor. Hamakta yeni trend “aşk salıncağı” denen yuvarlak ayak üzerine kurulan, sepet şeklinde ve minderlerle destekli modeller… Hamakların yeni tasarımlarında ise iplerin kalitesi değişiyor. Kumaş hamaklarda kumaş kalitesi ve desenleri yanında örgüler de değişiyor. Hamakların bebeklere yönelik olanlarına talepte de artış yaşanıyor.
Hamak alırken nelere dikkat etmeli?
Hamağınızın boyutu konfor seviyenizi belirleyecek en önemli etken. Küçük boyutlarda bile yüksek miktarlarda ağırlık taşıyabilen hamaklar olmasına rağmen bu hamaklar bunu yapabilmek için çok fazla esneyip gergin hale geleceği için, rahatlığı büyük hamaklara göre daha az olacaktır. Diğer taraftan, en geniş hamağa bile sadece tek kişi tamamen rahat ve kendisini hamakta kaybolmuş gibi hissetmeden oturabilir. Bulabileceğiniz en geniş hamağı alın çünkü ne kadar geniş olursa kullanırken o kadar rahat edersiniz. Daha geniş hamaklar bedeniniz boyunca birim hacme daha fazla ip desteği sağlayacak anlamına gelir. Rahatça genişleyip daralabilen bir stilde örülmüş olmasına dikkat etmelisiniz. Belli açıda olmasına dikkat edin, çok sarkanlar sağlık sorunlarına neden olabilir, naylon ve polyester yerine pamuk olanlar tercih edilmeli, metal aksamların paslanmaz olup olmadığına dikkat etmek de uzun vadede önem taşıyor. Hamağın örgüleri de ne kadar sağlam olursa o kadar uzun dayanıyor. Ketenli ve pamuklu kumaşlar tercih edilmeli…
Bahçe mobilyaları için ipuçları
Bahçede oturma köşesi her şeyden önce rahat olmalıdır. Sallanır divanlar, koltuklar, büyük şemsiyeler, hamaklar gibi bazı kullanışlı, sade ve dayanıklı, doğal tonlarda ya da değişik renklerde mobilyalarla döşenmelidir. Ayrıca çevredeki insanların gözünün önünde olmamalı, çok güneş almamalı, hava akımlarında etkilenmemelidir. Bütün bu dış etkilerden korunmak için bahçenin gene kendi öğelerinden, yani sık yapraklardan, yeşil ya da renkli çiçek topluluklarından, tırmanıcı bitkilerden yararlanılabilir. Bu öğeler doğayla kurulan ilişkide aracı olmalarının yanı sıra kullanışlı bir ayırıcı birim işlevi de görürler. Bütün bunların gerçekleştirilebilmesi için bahçede oturma bölümünün döşeme tabanından başlamak gerekir.
Çocuklar, sağlık ve hamak
Hamaklar, stresi atıyor, keyfi artırıyor, sinir sistemini gevşetiyor. Kısacası sağlığa önemli katkıları bulunuyor. Fakat hamakların özellikle eğimlerine dikkat edilmesi gerekiyor. Özellikle gelişim çağındaki çocukların kalitesiz hamaklarda uyutulmaları sağlıklarını olumsuz etkileyebiliyor. Ciddi sakatlanmalara dahi neden olabiliyor. Hamakların salıncak olarak kullanılmaması gerekiyor. Hamağın Türkiye’de de yatak olarak kullanılması yeni yeni yaygınlaşıyor.
Hamakta uyurken düşer miyim?
Klasik bir hamakta uyurken düşmek aslında korkulduğu gibi pek olası değil; hamakta çapraz yani diyagonal pozisyonda yatıldığında uyurken ne kadar hareketli olursanız olun hamak malzemesi vücudunuzu yanlarından bir koza gibi destekleyecektir. Özellikle baş bölümlerinde tahta çubuklar bulunmayan hamaklar devrilmezler, alışılagelmiş düz hamaklar gibi ters çevrilerek sizi yere düşürmezler.
