Zamanı seyr-i âlem
Bursa siluetinin en önemli unsurlarından bir tanesi olan Tophane Saat Kulesi, akla ilk gelen Bursa simgelerinden. Panoramik bir Bursa sefası sunan Tophane’de; Osmanlı İmparatorluğu’nun kurucuları, İstiklal Savaşı Şehitleri ve Tophane’ye ismini veren top bataryaları da var. Zamanı durdurmuş dönüm noktaları…
Mavi saatlerde gidilir en çok Tophane’ye. Alacakaranlıkta pembe ile lacivertin iç içe geçmiş görüntüsü tüm Bursa’yı sarmışken, “onu” seyredecek en güzel noktadır. Tüm Bursa’yı ayaklarınız altında almışken, o güne dek ovada yaşadıklarınızı hatırlarsınız. Evinizin nerede olduğunu; uzakta gördüğünüz yolların, büyük yapıların, yeşillik alanların tam olarak nereler olduğunu anlamaya çalışırsınız. Şehir merkezini doğusunu ve batısını tek bir açıda, kolayca görebilirsiniz.
Tophane aslında bir park… Aynı zamanda içerisinde şehitlikler ve türbeler barındırıyor. Parkın girişinde Osmanlı Devleti’nin kurucusu Osman Bey ile devletin ikinci sultanı Orhan Bey’in türbeleri ve bu türbelerin yanında İstiklal Savaşı Şehitleri Anıtı bulunuyor. Bu yüzden Tophane hem tarihi hem de duygusal anlamlar da taşıyor Bursa halkı için…
Tophane Parkı’nın içindeki tarihi dokuların başlıca aktörü 1906 yılında yapılmış olan 6 katlı Bursa Saat Kulesi… Ramazan ayında iftar vaktini bildiren Ramazan topu bu saat kulesinin önünden atılıyor. Saat Kulesi ve park bu nedenle Tophane ismiyle anılıyor. Kule, aynı yerde daha önce Sultan Abdülaziz döneminde yaptırılan ve bilinmeyen bir tarihte yıkılan saat kulesinin yerine yapılmış. Bu kule kare planlı ve dört katlı idi. Kesme taştan yapılan kulenin ikinci ve üçüncü katlarında bir balkon bulunuyordu. Kulenin her cephesinde sivri kemerli birer pencere, yanında da birer niş vardı. Kulenin üçüncü katında Bursa’ya bakan yüzünde yuvarlak kadranlı bir saat bulunuyordu. Bu kule yıkıldı ve günümüze gelemedi. Bugünkü saat kulesi ise, yine aynı yerde Vali Reşit Mümtaz Paşa ve Belediye Reisi Mehmet Emin Bey zamanında 2 Ağustos 1904’te yapımına başlandı, 31 Ağustos 1905’te de tamamlandı. Kule, II. Abdülhamit’in tahta çıkışının otuzuncu yıldönümü olan 31 Ağustos 1906 günü Vali Reşit Mümtaz Paşa tarafından törenle tekrar hizmete sokuldu. 65 x 4.65 metre planlı saat kulenin içinde, 89 basamaklı ahşap merdivenler var ve 33 m. yüksekliğinde… Her katın cephesinde yuvarlak kemerli dörtgen bir pencere, en üst katın her bir yüzüne ise birer saat yerleştirilmiş… Şu an ise gerçeği yerine elektronik bir saat takılmış. Ağırlıklarla çalışan bu saatin çanının çapı ise 90 cm. Bursa Belediyesi’nce yangın gözetleme amacıyla da kullanılmış.
Tüm Bursalılar için bir sefa noktası Tophane. Yaz kış demeden, vakit buldukça nefes aldıkları bir yer. Kimi zaman manzara izleyip kendini dinlemek, kimi zaman türbeler ve İstiklal Savaşı Şehitleri için dua etmek için duygusal bir mabet. Yüz yıllardır zamana hükmeden top atışları ile Bursa’nın “dört mevsimidir” Tophane. Panoramik bir zaman tüneli sefası…
Yazı ve Fotoğraflar: Engin Çakır
