Page 16 - Dergi Bursa Mart 2012

14
bursa dokusu
“Paşa”nın Merinos’taki izleri
Pek çok işletmenin olduğu gibi
Sümerbank’ın Bursa’da kurmayı
planladığı Sümerbank Merinos Yünlü
Sanayi Müessesi’nin isim babası
da Mustafa Kemal’di. Atatürk, Celal
Bayar’a Merinos ismine nasıl karar
verdiğini şöyle açıklar. “Merinos öz
Türkçe bir kelimedir ve ince, uzunca
yün anlamına gelir. İspanya’ya giden
İber Türkleri ile oraya intikal etmiş ve
o Türklerle oraya giden koyunlar ve
yünleri bu isimlerle anılmışlardır. Bu
nedenle Merinos bu fabrika için pek
uygun bir isimdir.”
Atatürk’ün son gezisi, son açılışı
Atatürk’e Bursa’ya gelmeden yaklaşık
10 gün önce siroz teşhisi konmuştu.
Yorgun ve çok rahatsızdı. Sanayi
tesisleri ile ülke kalkınmasının ve
muhasır medeniyete ulaşmanın
eş anlamlı olduğunu bilen Atatürk,
tüm rahatsızlığına rağmen açılışa
katılmayı istemişti. 2 Şubat 1938
tarihinde açılan Merinos’u o günün
gelenekleri dışında, kurdele kesmek
yerine, Sümerbank Genel Müdürü
N. Esat (Sümer) tarafından sunulan
altın anahtar ile kapıyı açarak hizmete
sokmuştu. Cumhurbaşkanı Atatürk,
fabrikada incelemelerde bulunmuş ve
ardından onur defterinin ilk sayfalarına
duygularını şöyle yazmıştı: “Sümerbank
Merinos Fabrikası çok kıymetli bir
eser olarak milli sevinci arttıracaktır.
Bu eser yurdun özellikle Bursa
bölgesinin endüstri gelişimini ve büyük
milli ihtiyacın giderilmesine yardım
edecektir. Eserin başarılmasından
Ekonomi Bakanlığı’nı tebrik ederim.
Sümerbank direktörlüğüne teşekkür ve
fabrikayı gördüğüm gibi yüksek bilgi,
tam düzenli idarede, direktörüne başarı
temenni ederim.”
Son Vals ve Sarı Zeybek
2 Şubat 1938 akşamı, fabrikanın
açılışı şerefine ve atanın onuruna
belediye salonunda bir balo düzenlenir.
Rahatsızlığına rağmen Atatürk baloya
katılır. “O gün orada olanlar vals
boyunca topuklarının bir kez bile yere
değmediğini anlatırlar.
…
Atatürk vals çalmaya devam eden
orkestrayı aniden durdurup “Sarı
Zeybek” der. Perhizine dikkat ederse
9 ay daha yaşayacağı söylenen
birinin dizlerini yere vura vura Zeybek
oynamasını herkes şaşkınlıkla izler.”
Can Dündar, Sarı Zeybek Belgeseli.
Bu Atatürk’ün ölümle olan son dansı ve
çok sevdiği Bursa’ya son gelişi olur.
Kaynakçalar:
1- Bursa’da Zaman dergisi – sayı 1 – Bursa
Büyükşehir Belediyesi yayını
2 – İsmail Kemankaş – “Müze ile bir dönemi
tanımak”
3 – Ahmet Emin YILMAZ – “Bursa Merinos’ta hem
çalıştı, hem kent yaşamını öğrendi”
4 - Can Dündar, Sarı Zeybek Belgeseli