49
Yemek tablosu, bozulmuş olmasına
rağmen dünyanın en önemli sanat
eserlerinden biri oldu. Rönesans’ın
kusursuzluğa ulaşan ilk baş eseri
ve bütün çağların resim tarihinde
en mükemmel kompozisyon diye
tanımlanan bu eser, kusursuz tekniği
ile tarihe imzasını attı. Leonardo
Milano’da, aralarında ''Kayaların
Bakiresi'' tablosunun da olduğu
sayısız iç süsleme ve portre çalışması
tamamladı.
Rönesans’ın en önemli sanatçılarından
birisi olan Da Vinci 1499 yılı
sonunda Milano'dan ayrılarak
Venedik'e gitti. Venedik'te Düşes
Isabella Gonzaga onu son derece
iyi karşıladı. Venedik’te vaktinin çok
büyük bir bölümünü matematiğe ve
mühendisliğe ayırıyordu. Mimari ve
askeri mühendisliğe ilgisi, gezilerini ve
etkinliklerini de yönlendiriyordu. Savaş
makineleri, toplar, nakliye ve kuşatma
gereçlerine dair bilgisini dükalığın
düşmesinden sonra, Cumhuriyetin
askeri danışmanı sıfatıyla Venedik'e
gittiğinde pratiğe dökme fırsatı buldu.
Leonardo askeri mühendis olarak,
Brunelleschi, Taccola, Francesco di
Gorgio ve Valturio'nun kavramlarını
geliştirdi. Karada ve denizde
kullanılabilecek silahlar tasarladı ve
balistik deneylerle bu silahların etkilerini
gözler önüne serdi. Leonardo'nun
diğer askeri tasarımları arasında çok
namlulu toplar, fırlatma mekanizmaları
ve patlayıcılar da sayılabilir. Ayrıca
bugün kullandığımız haliyle makasın
tasarımcısı da Leonardo'ydu.
Leonardo anatomi ve insan vücudu
üzerine büyük bir ilgi duyuyordu. Bu
konudaki ilk eğitimi çıraklık döneminde
başladı. Öğretmeni Andrea del
Verrocchio öğrencilerinin anatomiyi
kavramasında ısrarlıydı. Papa için
geliştirilen çeşitli projelerde yer aldı.
Anatomi ve fizyoloji alanında çalışmaya
devam etti ancak Papa, kadavralar
üzerinde çalışmasını yasakladı.
Leonardo'nun insan vücuduna
ilgisinin temelini, figür eskizleri için
incelemeler oluşturuyordu. İnsanı
olabildiğince canlı ve tüm hareketleri
gerçeğe en yakın şekilde çizmek için
dış gözlemleri yeterli görmemişti.
Vücudun içini de görmek, kemiklerin,
kasların ve eklemlerin birbirleriyle
ilişkilerini kavramak istiyordu. İnsan
organizmasına, çalışma prensiplerini
merak ettiği mükemmel bir makine
olarak yaklaşmıştı. O dönemin tıp
bilimine temel oluşturan antik çağ
hekimi Galen’in metinleri, merakını
ancak kısmen giderebilmişti. Aklına
gelen her soruyu sormaya başlamıştı.
Leonardo, gördüklerini çizerek açıklığa
kavuşturuyordu. Kesitlerle, ayrıntılı
görünüşlerle ve farklı açılardan yaptığı
çizimlerle anatominin detaylarını ortaya
çıkarıyordu. Çizimleri, bazı detaylardaki
yanlışlıklara karşın son derece netti.
Anne karnındaki bebek çizimi için
bir insan kadavrasına disseksiyon
yapmamış, inekleri inceleyip, oradan
elde ettiği sonuçları insan anatomisine
uyarlamıştı. Papa, Leonardo’nun insan
kadavraları üzerinde disseksiyon
yapmasını yasakladığında, dolaşım
sistemi üzerine yaptığı araştırmayı
devam ettirebilmek için sığır kalpleri
kullanmıştı.
1500’lü yıllar ise coğrafya yönelmesi
ile şekillendi. Hazar Denizi'ndeki
med ve cezir üzerine araştırmalar
yaptı. Coğrafya kadar mimari de ilgisi
içindeydi. Arno Nehri'nin kanalize
edilmesi için planlar hazırlıyor ve
diğer yol ve köprü yapımı projeleri
üzerine çalışıyordu. Leonardo Da
Vinci’nin 1502’de büyük bir hayali
vardı: “dünyanın o güne kadar
gördüğü en büyük ve en güzel köprüyü
inşa etmek…” Sultan 2. Beyazıt’a
gönderdiği mektupta, Haliç’e de bir
köprü kurma amacından bahsetti.
Mektupta şunlar yazılıydı; “Ben,
kulunuz, İstanbul’dan Galata’ya uzanan
bir köprü yapmak istiyorum…” 507
sene önce yazılmış bu mektup ve
içinde yer alan tasarım diğer bir ifade
ile bir iş başvurusuydu. Gerçekleşseydi
kültürleri ve ulusları buluşturan bir
anıt olacaktı… Fakat kabul görmedi.
Bu tasarım daha sonra 2001 yılında
Norveç'te yapıldı. Bu dönemde
yontması için büyük bir mermer blok
teklif edildi, fakat Leonardo buna
ayıracak zamanı olmadığından teklifi
geri çevirdi. Bu mermer daha sonra
Michelangelo'ya Davut heykelini
yapması için verildi ve ortaya bir başka
şaheser çıktı.
Da Vinci bütün Orta İtalya'yı baş
mühendis sıfatıyla dolaştı ve bu
yolculukları sırasında yaptığı kusursuz
ve ayrıntılı altı harita bugün Windsor
Saray Kitaplığı'nda saklanıyor. Da
Vinci’nin yaptığı her çalışma büyük ilgi
uyandırıyordu. Floransalı bir soylunun
sarayının toplantı odası için savaş
resmi hazırlamakla görevlendirildi.
Leonardo'nun değişiyle hayvanca bir
çılgınlık olan bu savaş resmi, bütün
ressamların hayranlığını ve övgüsünü
kazandı. Leonardo'nun Raphael gibi
genç sanatçılar üzerinde bıraktığı
etkiler büyük ve kalıcı oldu. Leonardo
bu dönemde dünyaca ünlü resmi
''Mona Lisa'' üzerinde çalışıyordu.
Mona Lisa 1506 senesinde bitmişti.
Bu portre; gülümsemesi, garipliği ve
bakışlarındaki anlamının derinliğiyle
ününü giderek arttırdı.
1514 yılında Fransa kralı I. Fransuva'nın
teklifini kabul ederek Ambois
yakınındaki Cloux şatosuna yerleşen
Da Vinci, öldüğü 1519 tarihine kadar
burada yaşadı. Doğaüstü resim
anlayışı, mükemmelliği yakalamış
heykel çalışmaları, not defterlerindeki
gizemli ve şifreler dolu yazı ve taslakları
ile geride birçok sanat eseri bıraktı.
Doğa biliminden mimari tasarımlara,
silah ve top üretimlerine kadar yaşadığı
çağın çok ötesinde işlere imza attı.
Uçak taslağı bile çizdi. Buharın
kullanılışını inceleyip, bir buhar topu
ve gemilere çark şemaları dahi çizdi.
Hidrolik biliminin yaratıcısı ve resim
çekiminde karanlık odanın mucidi
oldu. Suyun molekül yapısı, ses ve ışık
dalgaları üzerine çok derin bilgileri olan
Leonardo, çiçek ya da filiz yapısı ve
düzeni konusunda da çalışan yürüten
ilk kişi oldu.
