122
bilgi hapı
information pill
Herkesin bildiği ve kabul
ettiği 1 Nisan; hakkında türlü
efsaneler anlatılsa, ölüm
taşıyan hikâyelerle anılsa da
aslında insanların yalnızca
“eğlence” derdine düştüğü bir
gün. En azından günümüzdeki
son haline göre… Her şeyin
“alay”a alındığı yılın bu tek
gününün nasıl ortaya çıktığı
konusunda kesinlik kazanmış
bir hikâye yok. En herkesçe
bilineni ise Fransa’da 16.
yüzyılda yapılan takvim
değişikliğine dayanıyor.
Her şey yılbaşının, eğlenme
konusunda sınır tanımayanların
“birileriyle” eğlenme ifadesine
uygun olarak davrandıkları
1 Nisan’dan 1 Ocak’a
alınmasıyla başladı. Birçok
insan bu değişimden haberdar
olamadı ve yeni yılın gelişini
1 Nisan’da kutlamaya devam
etti. Onlara doğruyu söyleyip,
yanlış anlamayı düzeltmek
yerine “şaka olsun diye” onları
kandırmak isteyenler, bu
“Nisan Balıkları”na takılmaya
devam ettiler. O yıllarda “şaka”
geleneğinin temelleri böylece
atılmış oldu ve “şakalaşma”
meselesi kısa süre içinde tüm
dünyaya yayıldı. 1 Nisan Şaka
Günü’nün, Sevgililer Günü
ya da ticari kaygı taşıdığına
inanılan diğer günler gibi
büyük bir ekonomik etkisi
olmamakla birlikte; tehlikeli
sonuçlar taşıma ihtimali de
yok değil. Ne de olsa “şaka”
kendi içinde bir tehlike
barındırıyor. İyi niyetle, gülmek
ve güldürmek amacıyla
planlanan bir şaka, aniden
bir “eşek” şakasına dönüşüp
hiç beklenmeyen olumsuz
sonuçlar doğurabiliyor. Her
ülkede aynı amacı taşıyan
bu gün farklı şekillerde
değerlendiriliyor. Herkes
birbirine, kendi kültürüne ve
kendi ülkesinde inanılan 1
Nisan rivayetine göre şakalar
yapıyor. Örneğin Fransa’da
bu şaka döneminin aynı
zamanda balıkların üreme
mevsimi olması nedeniyle
balık avlanması yasakmış. Ve
malum şakacılar, ırmaklara
“Nisan Balıkları” atarlarmış.
Bugün bu gelenek bu şekilde
sürdürülmese de balık şeklinde
şekerlemeler tüketiliyor,
insanlar üzerinde balık resmi
çizilen kağıtları birbirlerinin
arkasına yapıştırıyorlar. Hatta
birçok ülkede, radyo ve
televizyon aracılığı ile “ulusal”
şakalaşmalar gerçekleştiriliyor.
İnsanlar 1 Nisan sabahında,
o gün duyduğu hiçbir şeye
inanmama kararıyla uyansa
da, yapılan şakaların ciddiyetle
süslenmesi ve biraz da
“işleten” kişinin yeteneği günün
tarihini unutturabiliyor. O gün
için alınabilecek her türlü
önlem şakacılar tarafından
bir şekilde geçersiz hale
getirilse de bu tarihte diğer
günlerden biraz daha “esnek”
olmaya çalışmak tatsızlıkları
önlemek için yeterli olacak
gibi görünüyor. Şakanın
inandırıcılığı ve işin sonunda
herkesin eğlenmiş olması,
aslında ciddi bir planlama
süreci gerektiriyor. Kimseyi
kırmadan, üzmeden “işletmek”;
küslüklere sebep olacak
kadar ağır olmayan şakalarla
başkalarını aldatmanın kime ne
zararı olabilir ki?
Even though many legends
are told about April 1st which
is accepted and known by
everyone, and stories of death
are told about it; it is actually a
day on which people just want
to have “fun”. At least in its latest
version of our day… The story
of how this day during which
everything is “made fun of”
came about is not certain. What
everyone knows dates back
to the change of calendars in
France during the 16th century.
Everything started when New
Year’s day was shifted from April
1st on which those who knew no
limits about having fun behaved
as if to make fun of “someone”
to January 1st. Many people
were not aware of this shift and
so continued to celebrate the
coming of the new year on April
1st. They continued to make fun
of the “April Fish” who wanted
to fool them “for fun” instead of
correcting this misunderstanding.
Thus, the tradition of “jokes”
started and the issue of “joking”
soon spread all around the world.
Even though April 1st does not
have an economic effect like
Valentine’s day or other days
that are known to commercialize
everything; it might still have
dangerous implications. Since
the word “joke” carries many
dangers within it. A joke that
has been planned in good spirit
only to make people smile may
suddenly turn into horse play
and thereby lead to undesired
results. This day has the same
goal in every country but is
interpreted differently. Everyone
makes April 1st jokes according
to their own culture and their own
traditions. For instance in France
this coincides with the breeding
season of fish and thus fishing
is prohibited. And certain jokers
used to throw “April Fish” into the
river. Even though this tradition is
not continued today, people still
consume candies in the shape of
fish or stick fish stickers behind
each other’s backs. Indeed,
“nationwide” jokes are made in
many countries via radio and
television.
People wake up in the morning
of April 1st bent on not believing
whatever they see or hear, but the
abilities of the “joker” may force
the person to forget what day it is.
Even though the precautions that
might be taken on that day can
be counteracted by the jokers,
it seems to be sufficient to be
slightly more “flexible” on that day
in order to ward off any possible
unpleasantness. The plausibility
of the joke and the necessity that
at the end everyone should have
fun actually requires an intense
and serious planning stage.
What harm can pulling people’s
legs without breaking anybody’s
hearts or making jokes that won’t
lead to any offense have?
Solaklar için hamburger üretildiğini duysanız şaşırır
mıydınız? Ya da ağaçlarda makarna yetiştirilebildiğini
öğrenseniz? Peki, siyah-beyaz televizyonunu renkli
izleyebilmek için onu renkli bir çorabın içine sokmaya
çalışan insanlardan haberiniz var mı? Bütün bunlar,
tüm dünya tarafından son derece ciddiye alınan bir
şaka geleneğinin, aslında baharın müjdecisi olan bir
ayın ilk gününe kattığı anlamların işareti...
Şakacıktan bir gün...
Joke of a day...
Would you be surprised if you heard that hamburgers
were produced only for lefties? Or if you learned that
macaroni can be grown on trees? Have you ever heard
of people who try to squeeze their black and white TVs
inside colored socks to make it a colored TV? All of these
are actually signs of the meaning given to the first day
of the month that is the harbinger of spring by the joke
tradition that is taken seriously all around the world…
