Page 28 - Dergi Bursa Mart 2012

26
detay
Kar nasıl “gerçek” olur?
Kar, bir yağış çeşidi olması
sebebiyle kış aylarında bekler bizi.
Güneş ışınları çok güçlü olmadığı
için, bulutların bulundukları
yüksekliklerde hava sıcaklığı çok düşük
olunca, yükselen su buharı, sublime
denilen şekilde sıvı hale geçmeden, bu
aşamayı atlayarak doğrudan buz kristali
haline dönüşür. 0. l milimetre çapındaki
buz kristalleri birbirlerine yapışarak kar
tanelerini oluştururlar. Eğer bulut ile yer
arasındaki hava sıcaksa bu kar taneleri
yere düşene kadar yağmur tanesi
haline dönüşebilirler ama soğuksa
yere kadar kar tanesi olarak inmeyi
başarabilirler. Hafiflikleri nedeniyle yere
o kadar yavaş inerler ki 3000 metreden
inmeleri 2 saati bulabilir.
Mucizenin detayları
* Çok sayıda kar kristal çeşidi olmasına
rağmen hepsi altı köşelidir.
* Kar tanelerinin kristal yapıları
birbirinin tıpa tıp aynısı değildir.
Mikroskopla büyütülen kar taneleri
üzerinde yapılan araştırmalarda, kristal
yapıları birbirinin aynı olan, aynı sayıda
su molekülü içeren iki kar tanesine
rastlanmamıştır.
* Kar tanelerinin çapları 2-4 mm,
ağırlıkları ise yaklaşık 0,005 gramdır.
* Havanın gösterdiği direnç sebebiyle
süzülerek (limit hızla) yere inen
kar taneleri, birbirlerini ittiklerinden
yapışmazlar. Özelliklerini koruyarak
yere inerler.
* Kar taneleri güneş ışığını tamamen
yansıttıkları için beyaz olarak görülürler.
* Kar yağışı genellikle hava sıcaklığı
-4°C ilâ -20°C arasındayken olur. Bu
yağış, sıcaklık sıfırın altında birkaç
derece olduğunda ağır, nemli, ebatları
bir santimetreye ulaşan parçalar
halinde gerçekleşir. “Lapa lapa kar
yağması” tabiri bu durum için kullanılır.
* Karın, tarım toprağını koruması
ve nemli tutmasında önemi
büyüktür. Kar, yeryüzü ve yeraltı su
rezervlerinin ana kaynağıdır.
Kış boyunca toprak
ve bitkileri donmaktan koruyan kar,
ilkbaharda sıcaklığın artmasıyla
eriyerek nehirlere ulaşır. Ayrıca kışın
yağan ve dörtte üçü üst kısımlarda
kalan kar, yaz kuraklığına karşı
da toprağı ve bitkileri korumuş olur.
* Karda bulunan Amonyak, kar
erimesiyle birlikte toprakta kalır. Bu
amonyak, Azot bakterileri tarafından
kalsiyum nitrat gibi azot tuzlarına
çevrilerek bitkilerin azot ihtiyacını
karşılar.
* Genel kanının aksine kar
yağması havayı ısıtmaz,
aksine ısınan hava karın yağmasına
sebep olur. Çok soğuk havanın
içine su alma kapasitesi daha azdır.
İçine alamadığı su ya “don” şeklinde
yeryüzünde kalır ya da “kırağı” oluşur.
* Tıpkı elmas ve tuz gibi kar da bir
mineraldir.