19
ticaret ve konaklama hizmeti veren
hanlar yerini otellere, iş merkezlerine
bıraktı. Batılılaşma hareketine paralel
olarak yeni kamu binaları ve geniş
yollar birer birer yerini aldı. Okullar,
hastaneler, oteller, lokantalar, bankalar,
mağazalar, iş hanları, ipek fabrikaları,
belediye, posta ve telgraf idaresi,
tiyatro binası, karakollar ve saat kulesi
gibi kente damga vuran onlarca anıtsal
yapı kentin simgeleri arasına girdi.
Cumhuriyet Caddesi de bu değişimden
nasibini aldı.
“Valinin yolu kesilir mi, açın burayı”
Bu dönemde Bursa’da yaşanan büyük
değişimin öncüsü kuşkusuz Vali Ahmet
Vefik Paşa’ydı. Daha sonra gelen valiler
de bu değişimi sürdürdü ancak şehirde
iki ayrı dönemde görev yapan ve
ikincisinde halkın şikayetiyle görevden
alınan Vali Ahmet Vefik Paşa; Bursa’nın
çıkmaz sokaklarına arabasıyla girip
“Valinin yolu kesilir mi, açın burayı”
diyerek, evleri ve anıtsal yapıları yıkarak
yol açıyordu. Paşa’nın bu uygulamaları
kimine göre “taşkın kişiliğinden”
kimine göre ise içinde bulunulan
dönemin taşıdığı “Batıcı” unsurundan
kaynaklanmaktaydı.
Tanzimat fermanı ile birlikte kentte,
sosyal, politik, ekonomik ve kültürel
dönüşümler yaşanıyordu. 19.
yüzyıl sonunda hem ticaret, hem
de konaklama işlevlerini barındıran
hanların yerini oteller ve işhanları
almaya başlamıştı. Bu dönemde
bölgeye yönetim ve kültür yapıları
yapılmış, Osmanlı’daki modernleşme
hareketinin bir yansıması olarak
modern kamusal mekanları birleştiren
geniş yeni yollar açılmıştı. Vali
Ahmet Vefik Paşa döneminde Saray
Caddesi genişletilerek ismi Hükümet
Caddesi olmuştu. Gemlik Caddesi
yapılmıştı. Vali Münir Paşa döneminde
ise Maksem Caddesi açılmıştı. Vali
Mahmut Mümtaz Reşit Paşa (1903-
1906) döneminde de Mecidiye ve
Hamidiye Caddesi...
Sultan II. Abdülhamit’in (1876-1909)
tahta çıkışının 25. şeref yılı anısına
Bursa’da birçok etkinlik de gerçekleşti.
Müze-i Hümayun’un açılması;
Temenyeri’nde Hamidiye Çeşmesi’nin
yapılması, Murat Hüdavendigar ve
Orhan Cami’nin onarılması bunlar
arasındaydı. Hamidiye Caddesi’nin
açılmasının da aynı tarihlerde
gerçekleştirilmesi ve caddenin batı
girişine tuğla işçiliği ile karakol ve
