110
Foça’nın kayıtlara geçmiş ve
herkes tarafından bilinen tarihi
değerleri de var. Bunlardan
bir tanesi Pers Anıt - Mezarı
(Taş Ev). Foça'nın 7 km.
kadar doğusunda, İ.Ö. 4.yy'a
tarihlenen, Lydia / Lykia
geleneğinde; Pers etkisi altında
kalınarak yapılmış bir anıt-
mezar. 4,5 m. yüksekliğindeki,
Anadolu’nun en eski tiyatrosu
olarak bilinen antik tiyatro da
arkeoloji çalışmalarının gün
yüzüne çıkardığı bir diğer eser...
Dayanıklı bir taş türü olmayan
ve yörede Foça Taşı olarak
anılan Tufa'dan yapılmış. Fakat
Arkaik Duvar olarak bilinen
ve Foça'nın Arkaik dönemde
5 km. uzunluğunda surlara
sahip olduğunu ortaya koyan
duvarlar oldukça iyi durumda.
Heredot bu duvardan sıkça
bahsettiği için duvar Heredot
Duvarı olarak da anılıyor.
Duvarın yanında yer alan 4m.
genişliğindeki boşluğun kent
kapısı olduğu saptanmış,
kapının her iki yanında bulunan
5 m. genişliğindeki kulelerin
ahşap kirişlerinin yangın
nedeniyle kömürleşmiş. Şeytan
Hamamı olarak bilinen aile
mezarı ise yine Antik Çağ'da
kayalar oyularak yapılmış.
Mezar uzun bir yol ve iki mezar
odasından oluşuyor. Şehirde
kazılar halen sürüyor. Son
dönemdeki kazılarda Arkaik,
Klasik, Helenistik ve Roma
dönemine ait yerleşim katları
ortaya çıkarılmış. Roma dönemi
villasının taban mozaiklerinden
biri hala yerinde duruyor. Diğeri
biraz ileride kısmen hasarlı
olarak bulunmuş. İzmir Arkeoloji
Müzesi'nde Foça’ya ait birçok
eser bulunuyor.
Kybele Açıkhava Tapınağı ise
şehrin bir diğer tarihi değeri.
Çeşitli büyüklüklerdeki beş
nişte Tanrıça Kybele'nin
heykelleri ve kabartmaları yer
alıyormuş. Kayaya oyulmuş
adak havuzuyla denizci
fenerlerinin konulması için
yapılan küçük nişler; denizden
gelenlerin burada tapındıklarını
gösteriyor. Kutsal alanın
yaslandığı kayalık üzerindeki
sur duvarları, duvar yapımının
dört ayrı dönemini gösteriyor.
Arkaik surlar, harçsız yapılmış.
Athena'nın kökeni Babilli Kraliçe
Izdar'a kadar gidiyor. Arkaik
dönemden itibaren çok saygı
görmüş Kybele ise Anadolu'nun
tanrıçası. Her iki tanrıçanın altlı
üstlü bulunması da önem arz
ediyor. Ayrıca yel değirmenli
tepe ile İncir Adası'nda da
kutsal alanlar bulunuyor.
Osmanlı Mezarlığı da şehrin
önemli tarihi değerleri arasında
16.yy'dan 19.yy'ın sonuna
kadar uzanan bir zaman dilimi
içinde gömüye açık olduğu
biliniyor. Mezar taşlarında Hz.
Muhammed’in sembolü olan
gül, zarafeti simgeleyen lale
başta olmak üzere sürekli
yeşil kalmasıyla ebedi olan
simgeleyen selvi ağacı,
bolluk ve bereketi simgeleyen
üzüm salkımları, nar, cenneti
simgeleyen hurma ve stilize
edilmiş birçok bitkisel motif yer
alıyor. Motifler kadın ve erkek
mezar taşlarına göre üslup
açısından farklılık göstermekle
birlikte kadın mezar taşlarının
daha yoğun ve çeşitli süsleme
içerdiği dikkat çekiyor. Kısacası
Foça Ege’nin ve mitolojinin
bir özeti gibi. Denizle olan
ilişkisinin boyutundan ötürü
birkaç kanal yapılsa Türkiye’nin
Venedik’i olabilecek bir nitelikte.
Görmeyen varsa mutlaka
görmeli, görenler için ise zaten
adres belli. Kürkçü dükkanı
onlar için artık Foça demek...
gezi - yorum
travel - ing
