56
genel sağlık
Op.Dr. Vasıf Soysal
Doruk Sağlık Grubu
Baş boyun bölgesi kanserleri tüm
vücut kanserlerinin % 9’unu, ölümlerin
% 4’ünü oluşturur, erkek - kadın
oranı ise 4-5/1’dir. Baş boyun bölgesi
kanserleri içerisinde en fazla gırtlak
kanserleri (% 45-50) görülür. Baş
boyun bölgesi kanserleri gelişiminde
ilk sırayı sigara alır, sigara ile birlikte
alkol de kullanılırsa kanser gelişme
riski artar, bunların dışında genetik
faktörler, beslenme, çevresel faktörler,
hijyenik faktörler, endüstriyel temaslar,
radyasyon ve bazı viral ajanlar rol
oynar. Sigara içme sürelerine, günlük
içilen sigara sayısına, sigaranın
özelliğine göre de kanser gelişim oranı
değişir. Filtreli ve düşük zift bulunduran
sigara içenlerle, pipo içenlerde risk
orta derecededir. Alkol baş boyun
kanserleri için bağımsız ve önemli bir
risk faktörüdür. Sigara ve alkolün ortak
tesiri, yalnız başına sigara veya alkole
göre kanser riskini % 75’in üzerinde
artırır.
Sigara dumanı, 4000’den fazla
farmokolojik olarak aktif, kanser
yapıcı bileşik içeren bir karışımdır.
Poliaromatik hidrokarbonlar,
heterosiklik hidrokarbonlar,
N-nitrozaminler, aromatik aminler,
aldehitler, uçucu karsinojenler,
inorganik bileşikler ve radyoaktif
elementler dahil 43 adet karsinojenik
madde sigara dumanında
tanımlanmıştır. Bu maddeler kanser
oluşumunda DNA’ya bağlanarak
onu hasara uğratırlar ve hücrelerde
kontrolsüz çoğalma başlar. Baş boyun
bölgesi kanseri olan hastalarda yapılan
çalışmalarda % 70 hastanın 20 yıl
üzerinde sigara içtiği, % 10 hastanın
10 yıl sigara içtiği tespit edilmiştir.
10 yıl sigara içmiş olanlar ile hiç
içmemiş olanlar arasında önemli fark
bulunamamıştır. 10 yıldan fazla sigara
içenlerde kanser gelişme riski 5-35 kat
fazladır.
Baş boyun bölgesi kanserlerinde
belirtiler: cilt, dudak, ağız içerisi
gibi görünen kısımlarda uzun süre
iyileşmeyen yara, burunda tıkanıklık,
kanama, yutma güçlüğü, ses kısıklığı,
boğaz ağrısı, ağızdan kan gelmesi
kanserin bulunduğu bölgelere göre
değişik şikayetler görülür. Baş boyun
bölgesi kanserleri içerisinde en fazla
gırtlak kanserleri görüldüğü için
gırtlak kanserleri ile ilgili önemli birkaç
noktaya değinmek gerekiyor. Gırtlak
kanserlerinin %70’i 40-60 yaşlarda
erkeklerde sık görülmekte fakat son
zamanlarda kadınlar arasında sigara
kullanımının artması ve sigara başlama
yaşındaki düşüşten dolayı daha
genç yaşlarda ve kadınlarda da sık
görülmeye başlamıştır.
Gırtlak kanseri tespit edilen hastaların
% 95-98’inde sigara kullanımı vardır.
40 yaş üzerinde, 20 yılı aşkın sigara
içen birisinde 2 haftayı geçen ses
kısıklığı varsa gırtlak kanseri olmadığını
ispat etmek gerekir. Gırtlak kanserleri
erken belirti verdiği ve kolay tanı
konduğu için sağ kalma süresi daha
uzundur. Sigarayı bıraktıktan 5-6 yıl
sonra kanser riski azalır, 15 yıl sonra
hiç içmeyenle aynı duruma gelinir.
Baş boyun bölgesi kanserlerinin tanısı,
fizik muayene, endoskobik muayene,
CT, MRI ve biopsi ile konur. Tedavisi
genellikle ameliyattır, bazı kanser
türlerinde kemoterapi ve radyoterapi
uygulanabilir.
Görüldüğü gibi sigara ile kanser
arasında pozitif bir ilişki vardır.
Sigara, özellikle alkol ile birlikte
kullanıldığında kansere yakalanma
riskini önemli ölçüde arttırır. Bugün
sigara ile alkol kullanma alışkanlığı
insan sağlığını sürekli tahrip ediyor ve
bu alışkanlıkların mutlaka bırakılması
gerekiyor, en önemlisi okullarımızda bu
kötülüklerin gençlerimize bulaşmasını
önlemek gerekiyor. Batı ülkelerinde
sigara içme oranı gittikçe azalırken
(%30), bizim ülkemizde bu oranın
% 50-70’lerde olması son derece
üzücüdür.
Sağlıklı bir ömür dilerim.
Baş boyun bölgesi kanserleri: cilt, dudak, ağız içerisi (oral kavite),
yutak (orofarenks, hipofarenks), gırtlak(Larinks), burun boşluğu,
paranazal sinüsler, nazofarinks, boyun, tükrük bezleri, tiroid bezi
kanserleri baş boyun bölgesi kanserlerinden oluşur.
Baş boyun
kanserlerinde
sigaranın rolü
1...,48,49,50,51,52,53,54,55,56,57 59,60,61,62,63,64,65,66,67,68,...156