37
“Çevreye ün salan yeşil Bursa’nın / Şeftali nevini
edeyim beyan / İlk tufan adını müjdeci sanın / Etli,
tombulcadır, lezzeti ayan. / Şeftalinin lezzetine
doyulmaz / Rengi uçar sakin cildi soyulmaz / Naci;
türediler vardır sayılmaz / Sarı papa ile hatmolsun
destan.” Naci Kum’un 1939’da yazdığı “Şeftali
Destanı”nından.
“Let me introduce to you
/ The famous peaches of
Bursa / Let the first flood
be a harbinger / It is juicy
and plump with a taste so
sweet / One cannot have
enough of it / With its skin
unpeeled despite the color
it lost / Naci; there are
upstarts here / Make it an
epic with the yellow papa”
From the “Peach Epic” by
Naci Kum dated 1939.
Acem Eriği’nden
Bursa Şeftalisi’ne…
M.Ö. 2000’li yıllarda, Çin’de
bulunan ancak Çin’in kendini
dünyadaki diğer ülkelerden
soyutlamış olması nedeniyle
Batı’nın M.Ö. 100’lü yıllarda
tanışabildiği bir meyve şeftali...
Bazılarının şeftalinin anavatanını
İran zannetmesinin sorumluları
da bu harika meyveyi ilk
olarak İran’da görüp tanımış
olan Romalılar. Hatta şeftaliyi
Avrupa’ya yayarken ona “İran
(Acem) Eriği” anlamına gelen
Latince “Prunus Percia” adını
vermişler. “Şeftali” kelimesi ise
“Şaftaluk”tan geliyor. Farsça
“iri, büyük” demek olan “şaft”
ile “erik” kelimesinin karşılığı
olan “alu” sözcüklerinin bir
araya gelmesinden ibaret.
Bursa’nın göz bebeği, simgesi,
kentin adından ayrı anılmayan
şeftalinin Çin kültüründe de çok
büyük bir yeri var. Hakkında
birçok efsaneler anlatılıyor
ve “ölümsüzlük” verdiğine,
ağacının “uzun yaşam” ağacı
olduğuna inanılıyor. Tarih
öncesi devirlerden bu yana,
başta Asya Şamanist inançları
gelmek üzere, birçok gelenekte
yeri olan Yaşam Ağacı’ndaki
şeftali, ölümsüzlüğü sembolize
ediyor. İnanışa göre Yaşam
Ağacı’ndan şeftali yiyen bir ruh
tazeleniyor, asla yaşlanmadan
en az 3000 yıl süren sağlıklı bir
hayata kavuşuyor. Bu inanış
öyle kuvvetli ki Çin’de şeftaliden
daha değerli bir meyve yok.
Şeftalinin yalnızca meyvesi
değil, ağacından yapılan
tahtanın da faydalı olduğuna
inanılıyor. Bir gün yolunuz
Çin’e düşerse, göreceğiniz
her evin kapısında sizi ruhları
uzak tuttuğuna inanılan bu
tahtalardan yapılan oklar
karşılayacak.
