Page 57 - Dergi Bursa Şubat 2013

55
Osmanlı yöneticilerinin demiryoluna
verdikleri önem 19. yüzyılın ikinci
yarısında iyice artmıştı. Sultan
Abdülaziz, 1871 yılında demiryolu
ile ilgili bir irade yayımlattı.
Gerçekleştirilmesi düşünülen ana hat
İstanbul-Bağdat arasındaydı. Kurulan
Asya Osmanlı Demiryolları'nın başına
da Alman mühendis Wilhelm Von
Pressel getirildi. Pressel'in projesi
Haydarpaşa'dan başlıyor, bu ağın
içinde Bursa-Mudanya hattı da yer
alıyordu. İskeledeki bu ihtişamlı
bina, dönemin en şaşaalı, en göz
alıcı mekânıydı. Bursa’dan Fransa’nın
Lyon kentine ham ipek ipliği ihracatını
kolaylaştırmak amacıyla, takvimler 1874
yılını gösterdiğinde Mudanya ile Bursa
arasında 42 kilometre uzunluğunda bir
demiryolu hattı inşa edildi. Bursa'ya
ulaşabilmek için 185.000 Osmanlı Lirası
(4 200 000 Frank) masraf yapılmış
ancak demiryolunun işletmeye açılması
mümkün olamamıştı.
Mudanya’ya trenin gerçek anlamda
gelmesi ise 1892 yılına rastlar. Yataklı
Vagonlar ve Büyük Ekspres Şirketi
Genel Müdürü Negelmakers, hattı
onarıp kullanılabilir hale getirmek ve
40 bin Osmanlı lirasu karşılığında
işletmesinin kendisine verilmesini
önermişti. Nagelmarkers’in önerisinde
şunlar vardı: “Mudanya hattı Çitli’ye
kadar uzatılacak, Bandırma’yı
Balıkesir - Simav – Uşak – Afyon ve
Konya’ya bağlayacak hat yapılacak,
Mudanya’dan Orhaneli – Kütahya –
Afyon ve Konya’ya kadar uzanacak
bir hat yapılacak.” 8 Haziran
1891’de başlayan onarım çalışmaları
tamamlandı ve 17 Haziran 1892’de
törenle açıldı. İmtiyazı almış olan
M. Nagelmakers, Bursa- Mudanya
Osmanlı Demiryolları şirketini kurarak
hattı 1892 yılında hizmete açtı.
18 yıl sonra, Bursa’daki fabrikalarda
üretilen ipekler, demiryolu ile
Mudanya’ya taşınır oradan da
denizyolu ile Marsilya’ya tarifeli
seferlerle gönderilir hale gelmişti.
Böylece önceleri gümrük ambarı
olarak hizmet veren bina, “Mudanya
Tren İstasyonu” oldu. Bursa-Mudanya
arasında uzun yıllar boyunca ulaşımı
sağlayan, Bursa’da üretilen malların
Avrupa’ya ve dünyanın çeşitli
yerlerine taşınmasında önemli rol
oynayan bu demiryolu hattı, zarar
ettiği gerekçesiyle, Türkiye Büyük
Millet Meclisi’nce çıkarılan bir yasayla
iptal edildi. 10 Temmuz 1953 yılında
Mudanya-Bursa Demiryolları kapatıldı
ve rayları söküldü.
41.780 km uzunlukta olan demiryolunun
işletmelerinin kapsadığı alan 27
hektardı. Hat boyunca 2 tanesi büyük,
13 tanesi küçük olmak üzere 15
madeni, 14 kagir köprü, 92 menfez, 6
istasyon, vardı. İstasyonlar Mudanya,
Yörükali, Koru, Çekirge, Muradiye,
Bursa Demirtaş istasyonlarıydı.
Muradiye istasyonunun adı 1945 yılında
Merinos olarak değiştirildi. Sefer yapan
trenlerde, 4’ü atıl 6 tanesi kullanılan 10
lokomotif, 14 yolcu ve 50 yük vagonu
mevcuttu.
Aşırı derecede yavaş bir tren
Trenin kaldırılmasının başlıca nedeni
ise beklenen faydayı getirmemesi
ve aşırı derecede yavaş olmasıydı.
O günleri yaşayanların anlattıklarına
bakılırsa; tren, rampalarda öylesine
yavaşlıyordu ki yolcular; özellikle
de çocuklar trenden inip bağlardan
meyve toplayabiliyordu. Ardından
treni yakalayıp yola devam ediyorlardı.
Mudanya’dan kalkan tren, iki saatte
Bursa-Acemler İstasyonu’na varıyordu.
Demiryolu yabancı bir şirket tarafından
işletildiği için tarifeler de alafranga
saate göre yapılmıştı. Fakat bu durum
karışıklıklara yol açıyordu. 5 Eylül
1892′de şirket tarafından çıkarılan bir
yazı ile halk uyarılarak alafranga saate
göre yolcuların kendilerini ayarlaması
istendi. Ancak genel istek üzerine
uygulama sonradan alaturka saate
çevrildi. Bursa-Mudanya arasında
sefer yapan trende üç çeşit mevki
vardı. Birinci mevki, kompartıman
şeklinde olup kırmızı deri koltuklara
sahipti. Diğerlerine göre lüks sayılan bu
kompartımanın bilet ücreti 10 kuruştu.
Mudanya Tren İstasyonu ve Mudanya treninin lokomotifi Montania Oteli