Page 108 - Dergi Bursa Kasım 2012

106
kitabi
Emine Civanoğlu
“Yaz, sevmeyenler için her yıl geçmesi
beklenen bir hastalık gibidir. İstanbul,
bu temmuz şehre edepsizce zulmeden
azgın bir yaza tamamen teslim olmuştu.
Şiddetli nem, şehri dev bir akvaryuma,
İstanbulluları da bezginlikten kendi
sivri dişlerinin gücünü unutan devasa
bir lüfere dönüştürmüştü. Sıcak, o
kadar şeytanca azapkârdı ki, şehri
binlerce yıldır hiç terk etmeyen
melekler, periler, azizler, yatırlar,
evliyalar, hayaletler, gulyabaniler,
öcüler, cinler, Pagan tanrıçalar ve
tanrılar, göze görünmez bütün ilahi ve
şerli varlıklar, aksakallı dedeler, şifacı
analar ortalıktan çekilmiş; masallara,
efsane, menkıbe, destan, ninni, dua,
sema, ilahi, nefes, deyiş ve mânilere
saklanmışlardı. Sıcağın etkisiyle
bütün duyguların kıvamı bozulmuş,
sünmüş, uzamış, kimsenin herhangi
bir konuda başkasına sataşmaya hiç
mecali kalmamış; küstah, fanatik,
kuralcı ve kavgacılar bile handiyse
saygılı, edepli ve selim fanilere
dönüşmeye başlamışlardı. Sıcak, bütün
diktatörlerden daha zalimdir.”
Bazılarımız şanslıydılar. Kitap
sayfalarına sığdırılmış ve bütün
dünyanın çocuklarına aynı anlatılmış
masallarla değil; yazılı olmayan, ikinci
kez aynısı anlatılamayan, evlerin
odalarına ve yataklara ve çarşafların
altına ve damlara ve kapı önlerine
sığmayan masallarla büyüdüler onlar.
Büyük büyükanneleri, aksakallı dedeleri
onlara içinde gerçek dışı evrenler,
hiçbir gözün göremeyeceği sihirler,
geceleri uyanan dev kuşlar, kazanında
türlü deva kaynatan iyi kalpli cadılar
olan masallar anlattı. O masallarda
yüzünde bin bir ömür taşıyan insanlar
vardı. O masallarda suyun, toprağın,
ateşin ve havanın sırları saklıydı.
Buket Uzuner; Anadolu’da yeşeren,
yaşayan, büyüyen bütün kültürleri
ruhlarına işleyecek biçimde etkilemiş
kadim Kamanlık geleneğinin temel
unsurları olan su, toprak, hava ve
ateşten ilham alarak yazdı yeni romanı
‘Uyumsuz Defne Kaman’ın Maceraları’
dörtlemesinin ilk kitabı Su’yu. Yusuf
Has Hacib’in “Aklın süsü dil, dilin
süsü sözdür. Kişinin süsü yüz, yüzün
süsü gözdür.” Sözüyle başlayan Su’yu,
Kutadgu Bilig’in şifresi olarak görenler
de var.
Buket Uzuner, Su’da bütün canlıların
eşit değerde olduğu anlayışıyla doğayı
ve yaşamı kutsayan kadim Türk
geleneği Kamanlık'a bir kapı aralarken,
bizi hem eko-feminist bir okumaya
ve bin yıl önce yazılmış olan Kutadgu
Bilig’in kilitlerini heyecanla açacak
anahtarları bulmaya çağırıyor.
Romanın başkişisi Defne Kaman,
o büyülü masallarla büyüyenlerin
kendilerin çok şey bulacakları, bazen
o olacakları, bazen kendilerine dair
soruların yanıtını ondan umacakları
bir gazeteci. Ailesinin bir kısmına göre
uyumsuz, kimilerine göreyse kutlu
Defne.
“Evvel zaman içinde, kalbur saman
içinde, Dedem Korkut ile Ninem Umay
beşiğimi tıngır mıngır sallar iken’ diye
başlayan eski Türk masallarında, uzak
çok uzak diyarlarda, ailesini soğuktan
korumak için ağaç kesmek zorunda
Çocuklara büyük gelecek masallar
Uyumsuz Defne Kaman’ın
maceraları - Su / Buket Uzuner
Roman / 344 sayfa