35
Çağdaş ülkenin
çağdaş Bursa’sı
Cumhuriyet’in ilanından
sonra bir kez daha ve bu kez
Cumhurbaşkanı olarak geldi
Atatürk Bursa’ya. Bursa’nın
Kurtuluşu ilan edilen 11
Eylül konuşmasını bu kez
Cumhurbaşkanı sıfatıyla yaptı
Gazi Paşa… “Ey özverili ve
memleket sever Bursalılar; siz,
Cumhuriyet’in ayrılmaz ilkesi
olan uygarlık ve yenileşme
yolunda yüksek yapıtlar
yaratacaksınız. Böylece
Türk Cumhuriyeti’ni her gün
daha çok güçlendirecek ve
sağlamlaştıracak öğelerin
her zaman ileri saflarında
bulunacaksınız. Bundan
asla kuşku duymuyorum.
İnkılâbımız, Türkiye’nin yüzyıllar
için mutluluğunu yüklenmiştir.
Bize düşen, onu anlayarak ve
değerlendirerek çalışmaktır.”
Bu gezisinin bir özelliği daha
vardı. Eşi Latife Hanım ile
birlikte ilk ve son gelişiydi
Ata’nın. Kentin kurtuluşunun
ikinci yılı şerefine düzenlenen
törene katıldı, eşiyle birlikte
Osman Gazi ve Orhan Gazi
türbelerini ziyaret etti. Bir
yıl sonra yeniden Bursa’ya
gelişinde ise başında şapkası,
ardında devrimleri vardı
Ata’nın. Şapka Devrimi’nin
haberini alan Bursalılar
onu Mudanya İskelesi’nde
başında şapkalarıyla karşıladı;
o da manevi kızı Sabiha
Gökçen ile tanıştığı Hünkâr
Köşkü’nün bahçesinde,
şapkasıyla selamladı halkı.
Onun bu ziyaretinin ardından
“Cumhuriyet Köşkü” adını
alan ve bugün müze olarak
kullanılan köşkün bahçesinde
Bursa halkıyla duyduğu onurun
bir ifadesi olan konuşmasını
yaptı: “Memleketimizin
her yerinde aynı duygular
ortaya çıkmaktadır. Ancak
bu duyguların açıktan
gösterilmesi, bugün ilk kez
Bursa’da oluyor. Bunu yapan
sizleri ve düzenleme kurulunu
tüm içtenliğimle kutlar ve
teşekkürler sunarım.”
Bursa’nın fabrikalarına
ipek sardı
Bursa’yı her zaman bir sanayi
memleketi olarak gören, her
and development, which are the
essential principles of Republic.
Thus, you will always be at the
forefront of any element that will
fortify and stabilize Republic of
Turkey. I have no doubt about it.
Our revolution has undertaken
the happiness of Turkey for the
upcoming centuries. Our duty
is to work, understanding and
making use of it.”
First and last time with
Latife Hanım
This trip was unique for another
reason too. It was Ata’s first
and last visit to Bursa together
with his wife Latife Hanım. He
attended the ceremony for
second anniversary of Bursa’s
liberation, before visiting the
mausoleums of Osman Ghazi
and Orhan Ghazi with his wife.
The following year, when he
came to Bursa, Ata had a hat
on his head and reforms with
him. Hearing about hat reform,
people of Bursa welcomed him
with their hats at the Mudanya
Pier; he greeted back the public
with his hat at the garden of
Hünkar Mansion, where he met
his adopted daughter Sabiha
Gökçen. He made a speech at
the yard of the mansion, which
was later named “Republic
Mansion”, and expressed how
honorable he saw the people of
Bursa: “Same emotions emerge
everywhere in our country.
However, the explicit display
of these emotions happens for
the first time in Bursa today.
I congratulate and express
my since thanks to you and
regulatory board who realized
this.”
Rolling silk at factory in
Bursa
Ataturk always considers
Bursa as a land of industry and
voices his happiness at every
inauguration of a factory; during
this visit, he also attended the
inauguration of Bursa Weaving
and Knitting Corp. The factory,
established at his request
and later, again his behest,
was named İpek-İş, aimed at
utilization of sericulture and
cocoon products in Bursa. In
later trips, Ataturk would revisit
the factory and write down the
following in the diary of factory,
which is today preserved with
utmost care and pride: “I am
very happy for what I have seen
at İpekiş Factory. Gazi M. Kemal
19.01.1933”
Atatürk’ün Bursa gezisinden fotoğraflar (Bursa Kent Müzesi)
Photos from Ataturk’s Bursa trip (Bursa City Museum)
