58
yakın plan
close - up
velosipetlerde pedalın bir
dönüşü tekerleği ancak bir kez
döndürebiliyordu. Bu yüzden
velosipetlerin hızlarının ön
tekerlek büyüklüğüne bağlı
olduğu düşünüldü. Böylece
ön tekerleğin çapı 75 cm’den
162 cm’ye kadar arttırılıp, arka
tekerlek 30 cm’ye indirildi.
Velosipet, alabileceği en
orantısız haline sahip olmuş
ve yalnızca çok uzun boylu
insanların kullanabileceği
bir araç haline gelmişti. Bu
durumun kurtarıcısı ayna dişlisi
ve rublenin icadı oldu. Ayna
dişlisi, kadro üzerine takılan
pedallara, ondan daha küçük
olan ruble de arka tekerlek
göbeğine takıldı. Her iki dişli
bir zincir aracılığı ile birbirlerine
bağlandı. Öndeki büyük
dişliyi pedala bir defa sarmak,
arkadaki küçük dişlinin birkaç
defa dönmesini sağlıyordu.
Bisikletin evrimi 1800’lü yıllar
boyunca devam etti. Çünkü
dönemin bozuk, çukurlar ve
tümseklerle dolu yollarında
tahtadan yapılmış bir taşıt
kullanmak insanları hayli
zorluyordu. Havalı lastiğin
mucidi olarak da tanınan J.B.
Dunlop bu duruma bir çare
getirdi. Onun buluşuyla bisiklet
artık sarsıntılı bir araç değil,
rahat, kullanışlı ve keyifli bir
yolculuk aracı oldu. Ancak bu
konfor bir süre devam edebildi.
Çünkü arka tekerleklerin, ayna
dişlisinin yardımıyla dönmesi,
pedalları da beraberinde
döndürüyor, yokuş aşağı
inerken dahi pedal çevirmek
zorunda kalınıyordu. 1900’lü
yıllara ulaşıldığında ortaya
çıkan bu sorun, bisikletin
arka göbeğine uygulanan
bir düzenekle ortadan
kaldırıldı. Bugün bildiğimiz
görünümüne en yakın şekle bu
yıllarda kavuşan “velocipede
(velosipet)” ilerleyen yıllarda
bugün bildiğimiz adına da
kavuştu ve “bisiklet” olarak
anılmaya başladı.
İlk yarışlar Bursa’da…
Bisikletler görünümünden
konforuna, kullanılan
malzemesinden adına kadar
uğradığı değişikliklerin ardından
günümüzdeki haline en yakın
şekliyle tüm dünyaya yayıldı.
The evolution of bicycles
continued throughout the 1800’s.
Because it was very difficult for
people to use a wooden vehicle
on the rough roads of the period
full of potholes and bumps.
J.B. Dunlop who is known as
the inventor of the pneumatic
tire solved this issue. Thanks
to his invention, the bicycle
transformed from a wobbly
vehicle into a joyful means of
transportation that is comfortable
to use. However, this comfort
could last only for some time.
Because the rotation of the rear
wheels via the ring gear resulted
in the rotation of the pedals as
well and thus one had to keep
on pedaling even when riding
downhill. This problem that
appeared towards the 1900’s
was eliminated by placing an
apparatus on the rear wheel hub.
The “velocipede” that took on a
form resembling what we know
of today over time developed
into the “bicycles” of our day and
age.
First races are in Bursa…
Bicycles spread out all
over the world following
the transformations in its
appearance, comfort, materials
used and even its name. The
bicycles that are today used by
people of every age and position
for entertainment, sports and
transportation were also used
by European countries during
the 1st World War since it was
thought that they increased the
speed of the army. Bicycles that
were quickly adopted by people
soon became tools of socializing.
Indeed, bicycle races started to
be organized in the leadership of
France for the whole world and
Bursa for Turkey. According to
the records in Bursa Salname of
1325, the first bicycle races were
organized on the 23rd of July
1325 (1909) within the scope of
the Bursa Exhibit.
The Bursa journey by
Ahmet Tevfik Bey
“These articles that have been
decided to be published include
various information that I
recorded in my notebook during
the short but beautiful journey by
bike in the city of Hüdavendigar.”
The ancestor of the bicycle
lovers and aficionados of our
day gave both courage and
Selçuk Tanaydın, Uludağ Yolu, Temmuz 2015
Bursa Bisiklet ve Doğayı Sevenler Derneği arşivi
