Page 104 - Dergi Bursa Aralık 2012

102
tema
Sözlük anlamlarıyla “zaman”
- Bir işin, bir oluşun içinde geçtiği,
geçeceği veya geçmekte olduğu süre,
vakit: “Zaman geçtikçe hafifleyecek
yerde, daha ziyade ağırlaşan bir vicdan
azabı duyarım.”- Ö. Seyfettin.
- Bu sürenin belirli bir parçası, vakit:
“ Efendiler, az söylemek çok yapmak
zamanı gelmiştir.”- A. İlhan.
- Belirlenmiş olan an.
- Çağ, mevsim:” Gül zamanı. Çocukluk
zamanı .”- .
- Bir işe ayrılmış veya bir iş için alışılmış
saatler, vakit .
- Dönem, devir : “ Eski
müdür zamanında hayli şımarmış olan
bu miskin ve ukala herifi sepetledi.”- H.
Taner.
- Gök bilimi Olayların oluş ve akış
sırasını belirleyen, düzenli ve dönemli
gök olaylarını birim olarak kullanan
sanal bir kavram .
- Dil bilgisi Fiillerin belirttikleri
geçmiş zaman, şimdiki zaman,
gelecek zaman, geniş zaman kavramı:
“Geldi, gelmiş, geliyor, gelecek, gelir.”
- Jeoloji Yer kabuğunun geçirdiği
gelişimde belirlenen ve fosillere göre
dörde ayrılan geniş evrelerden her biri .
Atasözleri, deyimler ve birleşik
sözlerdeki “zaman”
Zaman almak - Sürmek, devam edip
zamanı geçirmek
Zamana uymak - Davranışlarını içinde
bulunulan günün şartlarına uydurmak
Zaman bırakmak - Bir iş için süre
ayırmak
Zamanı avlamak - Uygun zamanı bulmak
Zamanı geçirmek - Oyalanmak
Zamanı geçmek - O şey artık
gerekli ve yerinde olmaktan
çıkmak, mevsimi geçmek
Zaman kazanmak - Vakit
kazanmak
Zaman kollamak - Bir işin sırasını
beklemek, uygun bir fırsat
beklemek
Zaman öldürmek - Boş şeylerle
vakit geçirmek
Zaman tanımak - Bir iş için yeterli
zaman vermek, bitmeyen bir iş
için süreyi uzatmak
Zaman vermek - Bir iş için belli
bir süre ayırmak
Zaman aşımı - Süre aşımı
Zaman ayarlı - Zamana uyumlu
olarak hazırlanmış olan
Zaman belirteci - Zaman zarfı
Zaman bilimi - Kronoloji
Zaman birimi - Tekrarlanan gök
olaylarına dayanılarak seçilen zaman
aralığı
Zaman dizini - Tarihsel olayların zaman
bakımından sırası
Zaman eki - Fiillerde kullanılan ve
zaman kavramı veren ek: -ecek (gel-
eceğ-im), -miş (piş-miş-ti), -iyor (sev-
iyor), -di (gel-di) vb.
Zaman tüneli - Bilim kurguda
değişik zamanlar arasında geçişin
sağlandığına inanılan yer
Zaman zaman - ara sıra
Zaman zarfı - Bir fiilin anlamını zaman
kavramı ile sınırlandıran zarf, zaman
belirteci
açık zaman - Tutkalın yüzeye sürülmesi
ile malzemelerin sıkıştırılması arasında
geçen süre
Ahir zaman - Son zaman. Dünyanın
son günleri, kıyametin kopmak üzere
bulunduğu günler veya yıllar
Aman zaman - Fırsat, çıkar yol
Aman zaman dedirtmemek - Aman
vermemek
Art zamanlı - Evrim açısından ele alınan
süre içinde birbirini izleyen, diyakronik
Bir zaman - Geçmiş zamanda, eskiden,
vaktiyle
Dar zaman - Çok kısa bir süre, dar vakit.
mecaz Zorluk, üzüntü, sıkıntı ve yokluk
içinde geçen süre, dar vakit
Eş zamanlı - Başlamalarıyla
bitmeleri arasında geçen zaman
eşit olan (olaylar), senkronik:
aynı zamanda oluşan.
Evvel zaman - Çok önceden, çok
eskiden, önceleri
Her zaman - Ara vermeden, sürekli,
daima, sık sık
İkinci zaman - İkinci Çağ
Kimi zaman - Ara sıra
Ölü zaman - Ölü saat
Aynı zamanda - Hem de, bununla birlikte
Çift zamanı - Tarla sürme zamanı
İftar zamanı - İftar vakti
İkindi zamanı - İkindi vakti
Yıldız zamanı - Dünyanın yıldızlara göre
tam bir dönüş süresini temel alan
zaman
Bir zamanlar - Zamanında, vaktiyle,
eskiden, bir keresinde
Vakti zamanında - Vaktiyle