39
çarşılar, anıtlar… Gezginlerin
hayranlıkla tasvir ettiği, kentin
tüm kültürel ve ekonomik
birikiminin büyük bir bölümünü
alevler yuttu. Hepsi yıllar içinde
tarihe gömüldü.
Tarihi boyunca alevlerle
savaşan Bursa’da en bilinen
yangınlardan biri olan 1491
Fidan Han yangınından 2 yıl
sonra Çırapazarı, Çakırhamam
ve Ulu Cami’yi kapsayan
bir yangın çıktı. 1512’den
1772 yılına kadar Tuz Pazarı,
Kayhan, Kapalı Çarşı ve
Setbaşı Irgandı Köprüsü
altındaki Ermeni mahallesinde
çıkan yangınlar Bursa’da 25
mahallenin tamamıyla yanması
ve Sipahi Pazarı, Geyve Hanı
Çıra Pazarı ve Saraçhane ile
birlikte birçok anıt yapının
tahrip olmasıyla sonuçlandı.
Emir Han’ın kuzey bitişiğinde
bulunan ve o dönemde Aktarlar
Çarşısı adıyla bilinen bölümde
çıkarak 30 dükkan ve Emir
Han’ın bazı bölümlerine zarar
veren 1584 yangını, Bursa’yı
basan haydutların Kapalı
Çarşı’da çıkardığı 1608 yangını;
Kazzashane, Sipahi Çarşısı ve
Saraçhane bölgelerini etkileyen
1755 yangını ve Bakırcılar
Çarşısı’na kalıcı hasarlar
bırakan 1760 yangını bunlardan
sadece birkaç tanesi. 1800’lü
yıllara kadar halk artık irili
ufaklı olarak değerlendirdiği
yangınlara alışır hale gelmişti.
Ancak 1801’de çıkan yangında,
Bursa’nın üçte ikisi, bir günde
tamamen yandı ve çok ciddi
kayıplar verildi. Ardından
gelen 7.5 şiddetindeki deprem
ise henüz yaraları tam
olarak sarılamayan şehre en
büyük darbeyi vurdu. 1854
yılındaki “küçük kıyamet”
olarak da bilinen bu deprem,
şehrin yarısından fazlasının
yıkılmasına sebep olduğu
gibi, büyük yangın felaketlerini
de beraberinde getirdi. 1863
yılında Setbaşı ve 1870’de
çıkan Kayhan yangını da
Bursa’nın ve Bursalıların belini
ciddi şekilde büktü. 1889
yılında Ulu Cami’nin o dönem
ahşap olan külahının tamamen
yandığı batı tarafında çıkan
yangının kıvılcımları, doğu
minaresine kadar uzandı.
Aynı yıl Belediye civarındaki
yangından sonra 1904 yılında
Pirinç Han civarı ve Kayhan’ı
yeniden alevler sardı. Lodos ya
da deprem gibi doğaya bağlı
sebepler dışında gerçekleşen
yangınlardan da çekti Bursa.
Yunanlılar 11 Eylül 1922 gecesi
şehirden kaçarken, arkalarında
bugün Zafer Meydanı’nın
bulunduğu bölgede alevler
bırakıp, hatırı sayılır bir yangın
26 Ağustos 1958 tarihli Milliyet Gazetesi
27 Ağustos 1958 tarihli Milliyet Gazetesi
Hayat Dergisi, 1958.
Yeni Ant Gazetesi, 1958.
a fire broke out, surrounding
Çırapazarı, Çakırhamam and Ulu
Mosque. From 1512 to 1772, the
fires that started in Tuz Bazaar,
Kayhan, Kapalı Çarşı, and in
the Armenian neighborhoods
by the Setbaşı Irgandı Bridge
resulted in the destruction of
25 neighborhoods, and many
landmars along with Sipahi
Bazaar, Geyve Inn, Çıra Bazaar,
and Saraçhane. The 1584 fire
started next to Emir Inn, which
was known as Herbalist Bazaar,
damaged 30 stores and some
parts of Emir Inn, the 1608 fire
was initiated in Kapalı Çarşı
by brigands who assaulted
Bursa, the 1775 fire affected;
Kazzashane, Sipahi Bazaar and
Saraçhane, and the fire in 1760,
that cause permanent damage
to the Coppersmith’s Bazaar
are just some of them. By 1800,
the public got accustomed to
fires. However, in a fire in 1801,
two thirds of the city was burnt
in one day and serious losses
occurred. The 7.5 earthquake
that followed gave the most
severe damage to the city
that it has yet to recuperate
from. Also known as “Little
Apocalypse”, the earthquake in
1854 destroyed more than half of
the city and brought prodigious
fires along with it. In 1863, the
Setbaşı fire and the Kayhan fire
